Een fadozanger te Mozambique

Vlak voor zijn dood in oktober 1936 verscheen van J.J.Slauerhoff zijn gedicht Compagnie de Mozambique. Dat was in De Gemeenschap, een cultureel tijdschrift dat bestond tussen 1925 en 1941. In dit prachtige gedicht hekelt Slauerhoff niet alleen de activiteiten van deze Portugese VOC, maar hij besteedt hierin vooral aandacht aan de fadozanger António Menano. Befaamd en gezegend met een ‘’donkere befloersde stem’’ , waar alle vrouwen ‘’voor bezwijmen’’.
      Maar ook een opportunist die zich als arts min of meer uitleverde aan de Compagnie.

Voordat u het gedicht leest is het wellicht leuk om even te luisteren naar Menano (1895-1969).
HIER is zijn Passarinho Da Ribiera en HIER zijn O mundo dá tanta volta

Van J.J.Slauerhoff

Compagnie de Mozambique

Aan de Compagnie de Mozambique
Behoort Beira
En het land daarachter
En ook Manga
En de negers die daar werken
En de heesters in de perken,
Alles hier behoort
Aan de Compagnie de Mozambique

Ook de dieren die hier leven:
Niet alleen de kreupele ossen
Met hun tsetsevliegen,
Fladderende vogels en onzichtbare insecten
Eveneens

’t Wordt vervelend
Alles op te noemen,
Maar wat zal men anders doen
Als men zit te wachten
Op een bus (ook van de Compagnie)
Die niet komt,
Luisterend naar de karekiet
Die het midden houdt
Met zijn vreemd tweetonig lied
Tusschen nachtegaal en krekel!
(Hierop maakt de Compagnie de Mozambique
Geen aanspraak.)

Ook António Menano,
De befaamde fadozanger
Bij wiens donkere befloerste stem
Alle vrouwen weenen en bezwijmen:
Die al ’t leed van Portugal opbeurde,
Ook Manano
Hoort nu aan de Compagnie de Mozambique

Acht mijl verder
Werkt hij op een onderneming;
Rijk werd hij want ieder wou hem hooren,
Arm werd hij want hij moest spelen en verloor
En natuurlijk speculeerend in aandelen
Van de Compagnie de Mozambique

Nu is hij voor zeven jaar
Daar verbonden als plantagedokter,
Geeft injecties en beslist
Of een neger die zich heeft vergist
Sterk genoeg is voor de geeseling,
Want de reglementen zijn
Streng en toch humaan
Bij de Compagnie de Mozambique.

Brengen wij het losgeld niet bijeen,
Dat hij weer van droeve zaligheid kan zingen?
Neen.
Ook Menano dronk zich al lang schor
Aan de whisky die, hier ingevoerd
Voor verlaagd tarief,
Wordt verstrekt aan de employe’s
Van de Compagnie de Mozambique.

Zo’n gedicht is natuurlijk ook een soort fado. Dat gold overigens voor veel werk van Slauerhoff.
De Portugese dichteres Mila Vidal Paletti, die al heel lang in Nederland woont vertaalde een aantal gedichten voor fado-zangeres Cristina Branco.
      Luister HIER naar Os Solitáros
en HIER naar Vida Triste.
Dit inspireerde de Friese zangeres Nynke Laverman op haar beurt weer om gedichten van de FRIES Slauerhoff te vertalen en in die taal uit te voeren.
Luister  HIER naar haar uitvoering van Vida Triste. En HIER naar Foar die fiere prins

En ga naar REIZEN 29 voor mijn eigen bezoek aan Beira Mozambique.

Klik HIER voor alle ZoekPoëzie