WAAROM DEZE FOTO

(Door Peter Flik, photosooph te Hongarije)

Genomen ongeveer een jaar geleden in Dürres aan de Adriatische zee in Albanië. Toen ik hem nam wist ik helemaal niet waarom ik die plaat MOEST hebben. Symboliek: de inwoners van dit land opgesloten in een kooi, uitkijkend over een zee die ze nooit konden oversteken ? Zoiets dus.
      Nu, na enige tijd wist ik het. Een eerbetoon aan Fatmir.

Hij, Fatmir, zal ongeveer dertig jaar oud zijn geweest toen de politie zijn woning binnendrong en hem afvoerde naar een kazerne van de Segurimi, de geheime dienst van Albanië. Zo rond 1960. Had iets nagelaten of had een gedachte geuit die de toenmalige communistische staat niet had bevallen. Duizenden en nog eens duizenden Albanezen werd gebrandmerkt als vijanden van de staat en opgepakt. Afgevoerd naar de bergen. Voor jaren.
      Zo ook Fatmir. Het strafkamp was ver verwijderd van de bewoonde wereld, vluchten was onmogelijk. De omstandigheden waren zo erbarmelijk dat velen stierven aan ondervoeding, ziektes, kou en hitte. De bedden in de onverwarmde cellen waren maar een meter breed. Te smal voor de twee gevangenen die de cel moesten delen. Om de beurt slapen dus.
      De vrouw en kinderen van Fatmir in Tirana hoorden dertig jaar niets meer van hen. Post werd niet verzonden. Ook waren er in die bergen diepe kuilen in de grond gegraven waarin meestal vrouwen werden opgeborgen die eenmaal per dag als varkens werden gevoerd.
      Dan valt na bijna dertig jaar in 1989 het communisme. De gevangenissen worden geopend voor de politieke gevangenen. Fatmir loopt zonder papieren in de richting van de zee. Hij herkent zijn eigen land niet. Er zijn auto’s die er in de jaren zestig niet waren, want verboden.
      Er is een spoorlijn die hij niet kent. Hij komt na dagen aan in Dürres. Zijn enige kans om naar Tirana te gaan is de trein. Maar geen geld. Hij spreekt de treinbestuurder aan. Die wil hem in de cabine meenemen. In de cabine is ook raki.

Fatmir legt aan de machinist uit waar hij woonde in de zestiger jaren. De machinist schrikt want die hele wijk is gesloopt en er staan nu de eenheidsflats. Biedt aan om hem te begeleiden naar die flats. Misschien woont Fatmirs vrouw daar wel. Zou ze hem nog herkennen. Misschien is ze wel met een andere man. Of is ze dood.

In de flatwijk neemt de spanning bij Fatmir toe.
      Op de zesde etage van weer een flat verschijnt een vrouw. Fatmir schreeuwt naar haar. IK BEN HET, FATMIR.
Het enige wat zij zegt is: Kom. Come këtu.

Klik HIER voor alle Photosophieën