Die Ageeth

Sinds enige tijd is Ageeth Scherphuis columniste bij het VPRO-radioprogramma OVT, dat iedere zondagochtend van tien tot twaalf uur in de lucht is. Vroeger was zij een televisieomroepster, die nog eens in opspraak kwam omdat een kleine aanzet van haar borsten zichtbaar was. Daarna werd ze programmamaakster, ging naar Vrij Nederland en werd een goed journaliste. Ze lijkt me wel aardig en de columns die ik tot nu toe gehoord heb, zijn onderhoudend en humoristisch. Bovendien worden ze goed voorgelezen en dat is voor radio en televisie tegenwoordig enigszins uitzonderlijk. 
    Afgelopen zondag  vertelde ze een interessant nieuwtje. Zij en een paar collega's hadden na lang aandringen toestemming gekregen om in de Bijlmerbajes opnames te maken met vrouwelijke gedetineerden. Voorwaarde was wel, dat de te interviewen vrouwen onherkenbaar in beeld gebracht moesten worden. Eis van  de directie, waarmee Ageeth en de haren hadden ingestemd. De gedetineerden kregen pruiken en brillen op.
    Tot hun eigen ongenoegen overigens. En dat bleek tijdens de opnames, toen -met uitzondering van de in die tijd bekende Annie E.- alle dames hun pruiken en brillen afzetten en dus herkenbaar in beeld kwamen. De voorlichter van het Ministerie van Justitie, die er natuurlijk bij was, gaf het sein om onmidddellijk met de opnames te stoppen. 
    Maar ja! Het was in die tijd zeer ongebruikelijk dat vrouwelijke gedetineerden aan  het woord kwamen; het materiaal was prachtig en de actie van de dames maakte het allemaal nog interessanter.
    Wat te doen?
    Ageeth en haar collega's vonden dat het ondanks alle gemaakte afspraken toch moest worden uitgezonden. Zij had het nog wel uitvoerig met haar baas besproken en die gaf uiteindelijk toestemming.

Is dit nu een dilemma? 
    Ja!
    Of eigenlijk: nee!
    Je maakt afspraken omdat je anders niet binnenkomt. Die afspraken worden gemaakt zonder dat de te interviewen gedetineerden om hun mening wordt gevraagd. Dan blijkt dat ze het niet eens zijn met die afspraken. 
      Maar ja. Jij hebt je als journalist van tevoren vastgelegd. Dan moet je je daar maar aan houden ook.

      Zelf heb ik ook wel eens in een soortgelijk dilemma gezeten. Samen met vriend en collega Ton van der Graaf had ik in 1979 voor de VPRO-radio een aantal weken in de TBR-inrichting Veldzcht in Avereest gezeten. (TBS was toen nog TBR). We hadden een half jaar lang gelobbyd om binnen te komen en hadden dat voor elkaar gekregen door de toezegging dat de bewoners niet met hun achternaam genoemd zouden worden en voorts dat de directie van tevoren alle banden mocht afluisteren en eventueel een veto mocht uitspreken.
    Toegegeven. Dat was een vergaande toezegging, maar ook hier gold dat het anders nooit gelukt zou zijn. De directie heeft ons uiteindelijk niets verboden, maar deed wel een dringend beroep om twee dingen niet uit te zenden. Een lang interview met een beroemd gedetineerde, die twee kinderen vermoord had. In dat interview pleit die man zichzelf vrij en doet dat op een uiterst emotionele, meeslepende wijze. Fascinerende radio hoor, maar de directeur gaf een paar argumenten. 
    Ten eerste: deze gedetineerde was echt heel erg ziek en gek.
    Ten tweede: een uitzending met hem in de hoofdrol zou publiciteit opleveren en dat zou voor de ouders van die kinderen heel erg zijn. 
    Een ander voorbeeld was een therapeut, die op de band zegt dat hij zou verhuizen als een TBR-gestelde naast hem zou komen wonen. Dit laatste voorbeeld werd door de directie ook beargumenteerd. Het was niet representatief en de man moest tegen zichzelf in bescherming worden genomen. 
    Ton en ik waren niet overtuigd van deze laatste argumenten en pleitten er zeer voor om de uitspraken van deze man wel uit te zenden. 
    Maar we hebben het niet gedaan. Ook al omdat de directie ons zeer goed had geholpen en we echt overal bij mochten zijn en met iedereen -zonder voorlichters- konden spreken.
    Zijn we toen ingepakt? Ach: het was een mooie serie, we kregen veel publiciteit ; er werden kamervragen gesteld over de wantoestanden daar en we zijn een paar jaar lang in diverse kranten, radio- en t.v.-programma's opgevoerd als TBR-deskundigen. Want een 'deskundige' was je ook in die tijd al snel.