Poëzie op het Amsterdams Lyceum
Wordt er op middelbare scholen veel aandacht besteed aan poëzie? Mijn gevoel zegt ’nee’, maar dat kan natuurlijk een vooroordeel zijn.
Op het Amsterdams Lyceum gebeurt het in ieder geval wel. Ik kreeg een leuke reactie van Iris Driessen. Zij is docente Nederlands. Samen met haar collega's Jinke Obbema & Rob Hendriks heeft zij een poëzieprogramma samengesteld voor de leerlingen uit de vijfde klassen van het VWO.
Daarbij wordt gebruik gemaakt van zogeheten poëziewiki’s.
De studenten krijgen hierbij digitaal diverse opdrachten. Die kunnen ze op de site uitvoeren en zo kan iedereen zien wat het resultaat is. Inclusief u & ik.
‘Dichten doet’, aldus de samenstellers, ’een heel ander beroep op de communicatie van emoties en vraagt soms een compleet ander creatief taalgevoel!
Minder tekst, meer fantasie. Minder rationeel, meer audiovisuele effecten’.
Bij deze opdracht kiezen de studenten ondermeer een favoriet gedicht, dat zij uit het hoofd voor de klas moeten declameren; ze zoeken illustratiemateriaal bij diverse gedichten en ze moeten begrippen zoeken en definiëren. Sonnet, rijmschema, stijlvormen etc.
Het leukst vind ik het onderdeel Onherstelbaar Verbeterd.
De student gaat uit van een bestaand gedicht en maakt daar een eigen versie van. Liefst met een ironische ondertoon maar wel met behoud van ritme en rijmschema.
Ik vind dat heel goed gevonden.
In de eerste plaats wordt hiermee de dichtkunst enigszins gerelativeerd.
Poëzie wordt te vaak als een verheven kunstvorm gezien.
Kunst met een grote K. die je in stilte en lichte vertwijfeling moet ondergaan.
Bij deze opdracht ben je genoodzaakt een gedicht uit te zoeken, goed te lezen en te doorgronden en daarna krijg je de gelegenheid om het in je eigen visie aan te passen.
Daarbij kan je creatief en vindingrijk zijn, maar je kunt ook gezochte en overdreven teksten maken, merkwaardige alliteraties verzinnen of bombastisch taalgebruik toepassen.
Drs. P. is een meester in dit werk. Zie Poezie 16: Oogstlied en Poezie 18: Parodiepoezie
Klas v5C
Ik heb eens gekeken wat de leerlingen van v5C ervan gemaakt hebben.
Een breed scala aan dichters komt voorbij; variërend van Hans Andreus, Willem Wilmink en Elly de Waard tot Toon Hermans en Hans Dorrestijn.
Zonder te willen generaliseren heb ik toch de indruk dat de dames in dit gezelschap (gem.leeftijd 17) meer gevoel voor poëzie hebben en er meer werk van maken dan de jongens.
Het maakt ook een wat volwassener indruk.
Lotte heeft het gedicht Liever Liever van Jan Hanlo genomen.
Liever Liever
Je leest een heel dik boek
Je bent erdoor geboeid
En liever daarmee dan met mij
Is ’t dat je je bemoeit
‘K schrijf achteraf dit op
Ik schrijf wat op papier
En liever dan de fantasie
Had ik jou levend hier.
Dat wordt dan:
Liever weg!
Je leest een slechte doktersroman
Het heeft je in z’n macht
Hoe het net met een glimlach en open armen ontving
Ben ik ’t nu die om joú lacht
Ik zeg je meteen maar alles wat me dwarszit
Ik zeg alles, je irriteert me, jij onintelligent dier
Ja echt dat is de harde waarheid
Ik wil je nooit meer zien hier
Linda heeft het volgende gemaakt.
Van Bas Rompa:
Voor de klas
Ik wou dat ik een slak was
dan kroop ik in mijn huisje weg
een wandelende tak was
onzichtbaar in een kale heg
ik wou dat ik behang was
bij het plafond daar bovenaan
maar liever nog niet-bang-was
om dadelijk voor de klas te staan
Voor de klas
Ik wou dat ik het snoepje was
in een wereld zonder zoet
het leidende licht van de maan was
als de zon een slaapje doet
ik wou dat ik J.Lo was
dan keek iedereen mij aan
maar liever dat ik al aan de beurt was
en ik stralend voor de klas kan staan
Juffen & frikken
Toen ik mevrouw Driessen vroeg of ik het één en ander mocht gebruiken, kreeg ik het volgende antwoord:
‘Ja hoor. Leuk. Maar op één voorwaarde: je moet zelf ook zo’n onherstelbaar verbeterd gedicht maken’.
Het blijven toch een beetje frikken die juffen.
Maar goed. Ik heb iets gemaakt.
Van Bergman
Reisbrief
waarde vriend het is hier prachtig
de koeien zijn ontroerend drachtig
de spoorlijn loopt dwars door het dal
een vrouw beheert de waterval
elk huis of hok met beemd en gaard
verkoopt men op een ansichtkaart
de mensen lopen traag en stug
en komen op geen stap terug
men zegt god heeft ons klein gebouwd
maar sneed ons uit behoorlijk hout
dit alles sta ik aan te zien
zo is het paradijs misschien
en verder is hier alles prachtig
het wordt me soms wel eens te machtig
(Mijn inspanning:)
Minnebrief
liefste vriend het is hier prachtig
de mannen zijn kruidachtig krachtig
de veeteelt is in vrije val
mijn stuk flirt op een varkensstal
bij ‘t vrijen voor de open haard
heeft hij mij zijn geheim gebaard
ik beweeg me traag en stug
hij gaat kramakkig vlug
die goden hier zijn klein gebouwd
maar hij is als een ei geschouwd
ik voel me zo als Ot & Sien
ben ik verliefd of zo misschien
al ben ik nu driedradig drachtig
‘t blijft hier allemachtig prachtig