Uitroepteken in de Cariben 

(Door Rolf Weijburg)

Christoffel Columbus

De federale staat Saint Christopher (Kitts voor vrienden) & Nevis is het op 7 na kleinste land ter wereld. Christoffel Columbus gaf zijn naam aan het grootste van de twee eilanden en het andere noemde hij Nieves, sneeuw in het Spaans, later verbasterd tot Nevis, omdat hij vond dat de wolk die aan de top van de vulkaan van dit eiland hing, op sneeuw leek. De eilanden liggen als een uitroepteken in de oostelijke Cariben.
      De Britten arriveerden in 1623, later kwamen de Fransen. Beiden sloegen de oorlogszuchtige handen in één om in korte tijd de oorspronkelijke Carib Indianen af te slachten.
      Toen die klus geklaard was keerden ze zich tegen elkaar. De eilanden waren vervolgens even én Brits én Frans, daarna Brits en toen weer Frans, maar sinds 1783 bleven Saint Christopher en Nevis ononderbroken Brits.

Colony Founding

Voor de Britten, maar ook voor de Fransen, kunnen Saint Kitts & Nevis als een soort moeder kolonie gezien worden: de eerste kolonie van waaruit alle andere Caribische eilanden zouden worden veroverd.
      Er werden tabaks- en suikerrietplantages gesticht en slaven uit Afrika ingevoerd. Vooral door de export van suikerriet werden de eilanden een mooie bron van inkomsten voor de Britten.
      In 1871 werd een andere Britse bezitting, het eiland Anguilla, aan de kolonie toegevoegd. Anguilla was een vlak, droog en weinig vruchtbaar eiland en de pogingen er grote plantages te stichten waren mislukt.
      Ondanks het feit dat Anguilla ruim honderd kilometer ten noorden van Saint Kitts ligt met een aantal later Nederlandse en Franse eilanden er nog eens tussen in, dachten de Britten het eiland beter te kunnen besturen door het in een federatie samen te voegen met Saint Kitts. Tien jaar later volgde Nevis en zo ontstond de zogenaamde tri-state federation, een nieuwe kolonie met de onwaarschijnlijke naam Saint Kitts (Christopher), Nevis & Anguilla.

Probeer daar maar eens een voor iedereen acceptabel bijvoeglijk naamwoord van te maken.

 
   West-Indische Federatie

In 1958 werden alle Britse Caribische bezittingen, die inmiddels veel van hun economische waarde voor Groot Brittannië hadden verloren, samengevoegd in de West-Indische Federatie, een wat megalomane poging om één sterke politieke entiteit te creëren met het idee van onafhankelijkheid sluimerend aan de horizon. Groot Brittannië wilde zo onderhand wel van de eilanden af.

      Maar de Federatie was geen lang leven beschoren. Dat kon ook niet echt met zo’n enorme diversiteit aan eilanden reikend van het Latijnse Trinidad & Tobago via het zichzelf “Little England” noemende Barbados en het Caribische Dominica in een grote boog helemaal westwaarts tot aan de Rastacultuur op Jamaica. Alleen de Virgin Islands deden niet mee. Na vier jaar viel de federatie uiteen.

 Het duurde nog tot 1967 voordat Saint Kitts (Christopher), Nevis & Anguilla beperkte onafhankelijkheid verkreeg als een British Associated State, met als hoofdstad Basseterre op St. Kitts.

Statehood

En daar schoot in Anguilla toch iets het verkeerde keelgat in. Samen met St. Kitts en Nevis onder Brits beheer, OK, maar het vooruitzicht om in een onafhankelijke staat met die eilanden verenigd te zijn was vragen om moeilijkheden.
      Saint Kitts zou de federatie gaan overheersen en Anguilla zou voortdurend aan het kortste eind trekken. Het eiland, toch een beetje een koloniale outpost, was altijd al achtergesteld: in 1967 waren er geen verharde wegen, nauwelijks  elektriciteit, geen telefoon of waterleiding en ook geen haven.
      Onder het juk van de Kittiaanse politici zou de situatie op Anguilla alleen maar verslechteren, zo vreesde men. De paar politiemannen uit Saint Kitts die op Anguilla de orde moesten handhaven werden op de boot naar huis gezet en Anguilla stemde in een inderhaast uitgeroepen referendum met overdonderende meerderheid vóór onafhankelijkheid.

      De Britten dachten er anders over. Er werd een voorlopige structuur bedacht waarbij Anguilla binnen de federatie meer zelfbestuur zou krijgen en gedurende een jaar werd naarstig gezocht naar een oplossing, maar de onderhandelingen tussen Anguilla, de federale regering en de Britten, mislukten. Opnieuw werd een referendum uitgeroepen en opnieuw stemden de Anguillanen met een overdonderende meerderheid (1739 tegen 4) vóór afscheiding.
      Ditmaal werd de onafhankelijke Republiek Anguilla uitgeroepen.

Independent Anguilla

Als antwoord stuurden de Britten een paar honderd parachutisten en enkele tientallen Scotland Yard agenten om de Anguillanen tot de orde te roepen. Onderwijl stoomden twee Britse fregatten op tot vlak voor de kust. Het was een groots opgezette invasie. Ongehoorzaamheid binnen het Koninkrijk moest resoluut worden aangepakt
      Maar de Britse militairen, eenmaal op Anguilla, ondervonden geen verzet. De meeste Anguillanen lagen te slapen en toen ze wakker werden werd er slechts gevloekt en af en toe gespuugd, zo gaat het verhaal.

De orde was snel hersteld. De fregatten voeren weg, de parachutisten en politieagenten vlogen weer terug naar het Verenigd Koninkrijk. Het had een hoop geld gekost en was het niet allemaal “Much ado about nothing”? Het hele incident kreeg in Engeland de bijnaam “Bay of Piglets” (“Biggetjes Baai”) , refererend aan de mislukte Varkensbaai-invasie op Cuba.

Snel na de invasie werden technici en machines gestuurd om de verwaarloosde infrastructuur van Anguilla eens flink aan te pakken en als kers op de taart werd op 19 december 1980 het eiland officieel afgescheiden van Saint Kitts & Nevis. Anguilla werd een apart Brits Overzees Gebiedsdeel.

En dat is het nog steeds.

Saint Kitts & Nevis bleven alleen achter in de federatie die in 1983 een onafhankelijke staat werd binnen het Britse Gemenebest. De kleinste staat op het westelijk halfrond.

Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

Klik HIER voor alle afleveringen