GRENADA, THE SPICE ISLAND

(Door Rolf Weijburg)

Grenada, het op 10 na kleinste land ter wereld, is een natie van drie bewoonde eilanden in het zuiden van de oost Caribische eilandketen.
      De geschiedenis van het vulkanisch bergachtige Grenada leest als een duplicaat van de meeste andere eilanden en naties in de regio. Rond het begin van de jaartelling werden de eilanden bevolkt door Amarindians, die ruim 500 jaar later zouden worden verdreven door Arawak indianen . In de zevende eeuw waaierden de vechtlustige Carib indianen, net als hun voorgangers ook vanuit Zuid Amerika, uit over de Cariben. Zij verdreven op hun beurt de Arawaks en heersten nog steeds over de eilanden toen Columbus langskwam. Daarna kwamen de Fransen, vervolgens de Britten en beide kolonisatoren raakten in zware strijd met de Caribs die uiteindelijk bruut werden uitgemoord.
      Ook op Grenada. De Fransen kwamen terug, en de Britten, en weer de Fransen, maar uiteindelijk kwam Grenada bij het Verdrag van Versailles in 1783 in Britse handen.
      Grenada werd een British Crown Colony in 1877, kreeg de status van Associated State in 1967 en een Grondwet in 1973. In 1974 werd Grenada een onafhankelijke staat, een parlementaire democratie binnen het Britse Gemenebest. De vlag van de nieuwe natie werd gehesen op 7 februari 1974.

Het was een vlag die de eigenschappen en aspiraties van de nieuwe natie mooi samenvatte.
      De rode kleur van de rand stond voor de moed en vitaliteit van de Grenadanen, terwijl de rand zelf harmonie en eenheid moest uitstralen. De goudgele kleur stond voor de zon en de warmte van de bevolking. Groen was natuurlijk de vruchtbaarheid van het land, de weelderige vegetatie en de landbouw. De zeven sterren zijn de zeven parochies waarin het land bestuurlijk verdeeld is en de nootmuskaatvrucht, Grenada’s belangrijkste exportproduct, moest ‘s lands voortvarende toekomst verbeelden.
      Weliswaar was Koningin Elizabeth II een soort opperstaatshoofd van Gemenebestland Grenada, de échte touwtjes lagen in handen van Eric M. Gairy, oprichter van de vakbondsbeweging en de Grenada United Labour Party. Gairy was al sinds 1951 politiek leider van Grenada en kon zijn positie ook na de onafhankelijkheid in 1973 behouden.
      Hij werd Grenada’s eerste premier na de onafhankelijkheid.

Onder protest. Want met de jaren waren Gairy en zijn overheidsvriendjes steeds corrupter geworden. Geholpen door de beruchte Mongoose Gang, een bende die door gewelddadige overvallen angst en verderf zaaide op de eilanden en Gairy’s opponenten en critici aanviel en bedreigde, hield Gairy halsstarrig vast aan de macht.

Het land kwam in opstand, er waren stakingen en demonstraties en op 13 maart 1979, toen Eric Gairy op bezoek was bij de UN in New York, werd op Grenada zonder bloedvergieten een coup gepleegd. De gewapende coupplegers waren afkomstig uit de gelederen van de socialistische New JEWEL Movement (NJM, waarbij JEWEL staat voor Joint Action for Education, Welfare and Liberation). Enkele dagen na de coup werd de People’s Revolutionary Government (PRG) geïnstalleerd, de grondwet opgeschort en werd de 35 jarige advocaat en leider van de NJM Maurice Bishop als nieuwe socialistische premier naar voren geschoven.

Maurice Bishop

De charismatische, op Aruba geboren Maurice Bishop werd al gauw door de Grenadaanse bevolking op handen gedragen. Hij zette de mensenrechten die tijdens het bewind van Gairy nogal waren genegeerd hoog op de agenda en zocht naar mogelijkheden om Grenada’s economie die op sterven na dood was, weer op de rails te krijgen.
     

      Er kwamen coöperaties en kredietvoorzieningen voor boeren, er werden huizen gebouwd, scholen en klinieken. Onderwijs en gezondheidszorg werden gratis. Met de hulp van Cubaanse adviseurs, bouwkundigen en arbeiders werd in het zuiden van Grenada bij Point Salines begonnen aan de bouw van een groot, nieuw vliegveld.

      Veel van Grenada’s buren waren niet zo blij met de plotselinge draai naar links op het eiland en helemaal niet toen Bishop zich voor steun en hulp steeds meer tot de Soviet-Unie en Fidel Castro's Cuba richtte
      Ook Amerika volgde de ontwikkelingen met argusogen. Zoveel linkse kameraadschappelijkheid in de achtertuin kon nooit goed zijn.

Oplopende spanningen

Maar na vier jaar aan de macht was de sfeer binnen de PRG aardig gaan verslechteren. Onder de machthebbers ontstond steeds meer kritiek op Bishop’s functioneren. Hij zou te soft zijn, te relaxed, en eigenlijk niet links genoeg. Een deel van hen eiste dat het leiderschap gedeeld moest worden. Bishop zou zijn goede contacten met de bevolking verder moeten uitbuiten terwijl Bernard Coard, een echte hardliner en aanhanger van de communistische doctrines van Lenin en Marx, zich meer achter de schermen met de organisatie zou gaan bemoeien. In de praktijk betekende dit dat Bishop enorm aan macht zou gaan inboeten. De spanningen liepen op en op 13 oktober 1983 werd Maurice Bishop door de aanhangers van Coard onder huisarrest gesteld.
      Opnieuw kwamen er onlusten, stakingen, opstanden. De hele Grenadaanse bevolking eiste Bishop’s vrijlating. Na zes dagen onrust wist een groep demonstranten Maurice Bishop te bevrijden. De menigte trok, samen met Bishop, op naar Fort George, het hoofdkwartier van de PRG, om te voorkomen dat Coard en zijn Marxisten de macht zouden overnemen.
      Er braken gevechten uit. Meer dan honderd Grenadanen, mannen, vrouwen en kinderen, vonden de dood en aan het eind van de middag van 19 oktober 1983 werd Maurice Bishop samen met vier van zijn aanhangers op de binnenplaats van het fort geëxecuteerd.

Urgent Fury

      Er werd een avondklok ingesteld, overtreders zouden direct worden doodgeschoten. De Marxistische Ruling Military Council van de PRG had nu de macht in handen. De belofte dat er binnen twee weken een burgerregering zou worden geïnstalleerd werd door niemand geloofd.

In Washington pleegde Ronald Reagan een paar dagen later een kort telefoontje:

“Operation Urgent Fury” ging van start.

WORDT VERVOLGD

Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

 Klik HIER voor alle afleveringen