Monsieur le Baron Boris de Skossyreff

(Door Rolf Weijburg)

Geïsoleerd als het ligt tussen de hoge toppen van de Pyreneeën, leek de buitenwereld weinig invloed te hebben op het leven in het op zestien na kleinste land ter wereld, Andorra.
      Er was een Andorrese Revolutie in 1881 waarbij het volk in opstand kwam tegen de gebrekkige pogingen van de overheid om ook in Andorra de industrialisatie die elders in de wereld aan de gang was, in te voeren.
      De eerste Wereldoorlog trok min of meer geruisloos aan het land voorbij, maar pas in de jaren dertig begon het toch enigszins te rommelen in het co-prinsdom.

FHASA-Centrale

In 1931 kwam het tot protesten uit onvrede over de rechten, arbeidsomstandigheden en minimale lonen van arbeiders bij de constructie van Andorra’s eerste grote elektriciteitscentrale bij Encamp, de FHASA-centrale.  De Andorrese vakbond bleek niet invloedrijk genoeg om hervormingen via de Andorrese politiek door te voeren, waarna de frustraties escaleerden en de eerste grote FHASA-staking in 1931 het land min of meer lamlegde.
      Het Andorrese parlement reageerde door de oprichting van een eerste echte politiemacht van 200 man, maar deze kon de onvrede nauwelijks beteugelen en toen de stakingen tot in 1933 doorgingen werd de hulp ingeroepen van de Franse politie die uiteindelijk een einde maakte aan de onrust. Hervormingen bleven echter grotendeels uit.

Boris

      

Toen verscheen er opeens een Russische avonturier in het Pyreneese co-prinsdom.
      Alles rondom deze Rus, Boris Mikhailovich Skossyreff , was gehuld in mist, zijn hele leven was een aaneenschakeling van onverklaarbare tegenstrijdigheden, onduidelijkheden, leugens en vaagheden en op vele vragen betreffende zijn leven bestaan meerdere antwoorden. 

      Vast staat wel dat hij werd geboren in Vilnius, hoofdstad van het huidige Litouwen. Ook zijn dood in Boppard, Duitsland in 1989, is een onbetwist feit. De geboortedatum verandert echter naar gelang de geraadpleegde bronnen, maar laten we het op 12 januari 1896 houden.

Graaf van Oranje

Skossyreff vluchtte in 1917 tijdens de Russische Revolutie naar Engeland waar hij in het leger en bij de Foreign Office al dan niet als spion werkzaam zou zijn geweest.
      In 1925 vertrok hij naar Nederland, waar hij opeens een adellijke titel bleek te hebben en om onduidelijke redenen een Nederlands paspoort verkreeg onder de naam Monsieur le Baron Boris de Skossyreff. Ook zou hij in dienst zijn geweest bij de Nederlandse Koninklijke familie en zelfs de titel Graaf van Oranje hebben verworven, een wapenfeit dat nergens geregistreerd bleek te zijn. Wel stond hij in die tijd bij de AIVD te boek als internationale oplichter. 

       Skossyreff sprak meerdere talen vloeiend en dacht zichzelf een prestigieuze reeks opleidingen in Parijs en Oxford toe, die stuk voor stuk gelogen waren, net als zijn vriendschap met de Prins van Wales en vele andere invloedrijke personen. Tegelijkertijd werd zijn naam steeds vaker in verband gebracht met frauduleuze financiële praktijken.

Marmon Motor Car Company

Hoe het ook zij, in 1932 toen Andorra in zijn meest onrustige jaren verkeerde, verscheen Boris Skossyreff opeens vanuit Mallorca op het Pyreneese toneel.  Als een goed geklede aristocraat, monocle op de neus, een real British gentleman, nam hij zijn intrek in het dorp Santa Coloma tussen de hoofdstad Andorra la Vella en San Julià de Lòria.
      Hij werd vergezeld en waarschijnlijk financieel onderhouden door de steenrijke Amerikaanse Florence Marmon, ex-echtgenote van de eigenaar van de exclusieve Marmon Motor Car Company in Indianapolis.

Document        

Enkele maanden lang bestudeerde hij de Andorrese maatschappij,  sprak uitgebreid met Andorranen uit alle lagen van de bevolking alsook invloedrijke Fransen en Spanjaarden en beweerde zo een duidelijk beeld van de tekortkomingen van de Andorrese samenleving te hebben verkregen op basis waarvan hij in het voorjaar van 1934 – hij had inmiddels de Andorrese nationaliteit verkregen -  een document vol  voorstellen en aanbevelingen aan het Andorrese Parlement, de Concell General de las Valls, presenteerde.


Concell General, Andorra la Vella

                                                                                     (Detail kleurets Rolf Weijburg)

Innovatieve grondwet
Het was een voorstel voor een innovatieve grondwet enigszins gebaseerd op het Monegaskische model, dat voorzag in een radicale draai van het hoofdzakelijk agrarische Andorra, naar een model gebaseerd op toerisme, belastingvrij consumeren en voordelige belastingtarieven voor buitenlandse investeringen en een aantrekkelijk klimaat voor buitenlandse banken en ondernemingen om zich in de bergstaat te vestigen.  

      Daarnaast moest er vrijheid van meningsuiting en van pers komen, gratis onderwijs voor iedereen en moest Andorra lid worden van de Verenigde Naties, iets wat het co-prinsdomschap tot dan toe in de weg had gestaan. Al met al plannen die helemaal zo gek nog niet waren en het slaperige backwater  Andorra als belangrijk financieel, handels en toeristisch centrum stevig op de wereldkaart zou zetten.
      De onhandige co-prinsdom constructie moest daarbij plaatsmaken voor een koninkrijk, het Koninkrijk Andorra met Koning Boris I in de hoedanigheid van regent van de afwezige Franse koning als staatshoofd. |

Vlag     

De vlag van het nieuwe koninkrijk had Boris al getekend.

      Misschien vanwege de algemene onzekerheid in het land en die van de overheid in het bijzonder, werd zijn voorstel in de Concell General aangenomen met 23 stemmen voor en één tegen.  Boris werd  Boris I, Prins van de Valleien van Andorra, Graaf van Oranje, Baron van Skossyreff, Koning van Andorra en Verdediger van het Geloof.

      Frankrijk, wellicht enigszins beschaamd omdat het in 1933 het ondemocratische proces had ondersteund door te helpen de opstanden te onderdrukken, weerhield zich van enig commentaar. De andere co-prins daarentegen,  de Bisschop van Seu de Urgell die zijn co-prinsmacht zag wankelen, eiste de arrestatie van Boris, waarop de gloednieuwe Koning van Andorra Spanje de oorlog verklaarde.
       Maar het mocht niet baten: 9 dagen nadat Boris I Koning van Andorra was geworden werd de linkse avonturier moeiteloos door soldaten uit het naar rechts schuivende Spanje gearresteerd en afgevoerd naar Barcelona.
       Vreemd genoeg schijnt er in de archieven van de Concell General niets terug te vinden te zijn van deze korte koninkrijks-periode. Het waren onstuimige tijden in Andorra en misschien is dit gemis daaruit te verklaren. Er zijn echter ook teksten waarin Boris wordt weggezet als een verward personage die je niet serieus hoefde te nemen en er zijn zelfs claims dat de man tijdens zijn “bewind” helemaal niet in Andorra was. Niets is helemaal zeker of helder in het leven van Boris Skossyreff.

Papieren

             

Boris Mikhailovich Skossyreff’s avontuurlijke leven was na de gevangenneming in Barcelona echter nog lang niet afgelopen. Samenvattend uit diverse elkaar al dan niet tegensprekende  levensbeschrijvingen werd hij overgebracht naar Madrid en uiteindelijk het land uitgezet naar Portugal. Daar werd hij opnieuw gearresteerd omdat zijn papieren niet in orde waren, maar mocht uiteindelijk per schip naar Genua vertrekken, waar hij niet aan land mocht en door moest naar Marseille waar hij weer werd gearresteerd en 3 maanden in de gevangenis van Aix-en-Provence verbleef. Hij kreeg toestemming om naar Portugal terug te reizen maar ook daar werd hij weer gearresteerd, ditmaal omdat hij niet de juiste verblijfsvergunning had.
       In 1936 keerde hij weer terug naar Frankrijk waar hij in 1939 samen met Spaanse anti-franquisten  en antifascisten in een gevangeniskamp terechtkwam waar hij pas in 1942 uit vrij kwam. Merkwaardig genoeg zou hij daarna met de Nazi’s hebben gecollaboreerd waarvoor hij na de oorlog door de Russen gearresteerd werd en afgevoerd naar een Russische goelag in Siberië waar hij acht jaar dwangarbeid verrichtte. Pas in 1956 kwam hij vrij en vestigde zich in Boppard in Duitsland, waar hij in 1989 vredig op 93 jarige leeftijd stierf …

      Dat laatste is zeker, de rest zal tot in het einde der dagen gissen blijven …

  

   

 
Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

KliHIER voor alle afleveringen