Een land met ‘n complexe geschiedenis

(Door Rolf Weijburg)
Kijk je op een kaart, dan wordt direct duidelijk dat de geschiedenis van Singapore, het op negentien na kleinste land ter wereld, onlosmakelijk verbonden is met die van Maleisië. De Chinezen hadden dat in de derde eeuw al begrepen toen ze Singapore Po-Luo-Chung noemden, Eiland aan het eind van het peninsula.
      De huidige naam zou volgens de overlevering refereren aan het bezoek - ergens in de dertiende eeuw - van een Sumatraanse prins aan het eiland. Die zou er een leeuw hebben gespot waardoor de nederzetting en later het hele eiland de naam Leeuwen Stad kreeg, in het Sanskriet Simhapura. Maar er is nooit enig bewijs geweest dat er ooit leeuwen leefden op het eiland. Wel tijgers.

Coat & Arms     

In het nationale wapen van het land zien we dat het schild wordt gedragen door een leeuw én een tijger, misschien om de aanvankelijke vergissing wat recht te trekken, maar de officiële verklaring is dat de leeuw staat voor Singapore en de tijger voor de historische banden met Maleisië.  Het motto Majulah Singapura betekent Voorwaarts Singapore.

Entiteiten

De geopolitieke geschiedenis van het Maleisisch schiereiland is een uiterst complex verhaal. Het gebied was en is verdeeld over elf min of meer autonome historische koninkrijken (later aangevuld met twee Federale Gebieden) die door de Britten in allerlei combinaties werden ondergebracht in kolonies en protectoraten.
      Entiteiten als British Malaya, The Federated States of Malaya, The Unfederated States of Malaya, the Straits Settlements, The Malayan Union en The Federation of Malaya volgden elkaar op waarbij verder gelegen gebieden zoals North Borneo, Sarawak, het eiland Labuan en zelfs de nog veel verder weg gelegen en nu tot Australië behorende Cocos (Keeling) Islands en Christmas Island werden toegevoegd en weer losgemaakt.

Thomas Stamford Raffles

De voormalige Britse luitenant-gouverneur van Benkulu, Thomas Stamford Raffles kwam in 1819 naar Maleisië met de opdracht om een geschikte plaats te vinden voor de vestiging van een Britse handelspost. Die vond hij in Singapore aan de zuidkust van het gelijknamige eiland, toen al een zeer kosmopolitische en bedrijvige havenstad. Nog datzelfde jaar werd een overeenkomst met de Sultan van Johor ondertekend die de British East India Company rechten gaf om er een handelspost te vestigen.
      Raffles was nauw betrokken bij de zeer voortvarende ontwikkeling van de stad en de haven en zou later de bijnaam Vader van Singapore krijgen. In 1824 werd Singapore een Britse kolonie die twee jaar later opging in de Britse Straits Settlements, een bonte verzameling kleine koninkrijkjes en verre eilanden.

Malaysia

Na de capitulatie van Japan dat Singapore in de Tweede Wereldoorlog had bezet, werd Singapore in 1946 - eerst nog een paar maanden samen met het eiland Labuan voor de Borneose kust - een Britse Kroonkolonie. In 1957 kreeg de kolonie zelfbestuur waarna het in 1963 werd opgenomen binnen de nieuwe onafhankelijke Federation of Malaysia waarin het samen met Malaya werd verenigd met de op Borneo gelegen staten Sabah (ex North Borneo) en Sarawak.

North Borneo Times

Overigens kennen we in het Nederlands slechts één woord voor Maleisië maar in het Engels is er een verschil tussen Malaya en Malaysia. Malaya is wat we nu West Maleisië noemen, het Maleisisch schiereiland. Na het samengaan van Malaya en Singapore met de staten Sabah en Sarawak op Borneo, werd de nieuwe federale republiek Malaysia genoemd, zeg maar Maleisisch Azië, Maleisië dus.
      Binnenlands maar ook in de regio ondervond de nieuwe staat veel oppositie. Indonesië zag door het ontstaan van de nieuwe federatie zijn aspiraties tot een Groter Indonesië gedwarsboomd en vreesde het verlies van overwicht en invloed in de regio. Soekarno riep het volk op om “Malaysia te verpletteren” en vanuit de binnenlanden van Borneo viel Indonesië in een ware guerrillaoorlog, de zogenaamde Konfrontasi, de oostelijke delen van de nieuwe staat aan.

SabahTimes

Onafhankelijk

Binnen de federatie vreesden de - islamitische - Maleisiërs dat de krachtige economie van het door Chinezen (taoïstisch en christelijk) gedomineerde Singapore met zijn belangrijke haven de federatie zou gaan overheersen. In Singapore zelf waren inmiddels de nieuwe wetten van de Maleisische federatie steeds meer gaan schuren. Vooral tegen de constitutionele privileges van de Maleisiërs ten opzichte van andere etnisch-religieuze  gemeenschappen in Singapore ontstond veel verzet.
      De tumultueuze jaren 64 en 65 werden daardoor gedomineerd door vele zeer gewelddadige opstanden met talloze doden en gewonden en uiteindelijk besloot het Maleisische parlement (overigens zonder aanwezigheid van de Singaporese parlementsleden) met 126 stemmen voor en 0 tegen, dat Singapore uit de federatie moest worden gezet.

Singapore stond er alleen voor en op 9 augustus 1965 werd de onafhankelijke Republiek Singapore uitgeroepen.

StraitsTimes

 

Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

Klik HIER voor alle afleveringen