Groeten uit Putte (2)
Als je in het zuiden van Nederland rijdt van Ossendrecht naar Putte kom je zomaar deze enigszins onheilspellende poort tegen. Bij nadere inspectie blijkt het de grote Joodse begraafplaats Shomre Hadass.
Verder onderzoek leert dat er nog twee grote Joodse begraafplaatsen in deze buurt zijn: Machsike Hadass en een andere van de Frechiestichting. In totaal gaat het om tienduizenden graven.
Alles bij elkaar is het -volgens een bezoeker- zo groot dat je het vanuit een vliegtuig op tien kilometer hoogte goed & duidelijk kunt zien.
Rode Poort
Het zijn begraafplaatsen die begin vorige eeuw zijn opgericht op initiatief van Joodse organisaties uit Antwerpen. Er liggen dan ook vrijwel alleen maar Belgen begraven. En dit begraven gaat anno 2013 nog steeds door.
Dat komt zo:
Volgens Joodse wetten mogen graven nooit opgeruimd mogen worden. Maar in België is een wet die bepaalt dat een graf na 25 jaar moet worden overgraven.
Daarom is men uitgeweken net over de grens.
Zwarte poort
Wat staat er boven die poorten?
Ik benaderde Anne Frid de Vries (Te Gast 14), een Nederlandse kennis die in Israël woont.
Hij schrijft:
De teksten op de poorten komen uit de bijbel. Op de rode poort staat:
כִּי
מַלְאָכָיו, יְצַוֶּה-לָּךְ; לִשְׁמָרְךָ, בְּכָל-דְּרָכֶיךָ.
Hij vertrouwt je toe aan zijn engelen,
die over je waken waar je ook gaat.
(Psalm 91:11 - NBG)
En op de zwarte poort:
הַאֱנוֹשׁ
, מֵאֱלוֹהַּ יִצְדָּק; אִם מֵעֹשֵׂהוּ, יִטְהַר-גָּבֶר.
Zou een sterveling rechtvaardig zijn tegenover God,
of een man rein tegenover zijn Maker?
(Job 4:17 NBG)
Rommelig
De begraafplaatsen maken op het eerste gezicht een enigszins rommelige indruk.
Toch zijn de stenen zoveel mogelijk rechtgezet, is het gras gemaaid en onkruid gewied.
Steentjes
Op veel graven liggen steentjes.
Anne Frid de Vries hierover:
Onder joden is het gebruikelijk om een steen op het graf te plaatsen als je hem bezoekt. Ik ken niet de oorsprong of de betekenis van het gebruik, maar het is wijd verbreid. Hier in Israël doet iedereen het, ook wie volkomen seculier is. Bloemen plaatst bijna niemand, hoewel je dat wel geleidelijk meer ziet.
Bouwsels
