Voorjaar 1994  

Een triomfantelijke demonstratie

Woensdag 27 april 1994 was een zeer gedenkwaardige dag.
Ik bevond mij in het stadje De Aar in Die groot Karoo van Zuid Afrika, ongeveer in het midden van de lijn Kaapstad-Johannesburg. 
     Voor ‘t eerst in de geschiedenis waren er democratische verkiezingen.
Maandenlang hadden de mensen er naar toe geleefd; wekenlang was er uitbundig feest gevierd.

      De mensen kregen drie dagen om te stemmen, maar op de eerste dag stonden er lange rijen.

 OOR DIE SPOOR  

De Aar is een stadje van circa 40.000 mensen. Globaal een derde van de bevolking is blank, een derde is kleurling; een derde is zwart. De blanken woonden in hun eigen wijk.
      Op kaarten in de plaatselijke bibliotheek stond alleen dit deel, hoewel aan de andere kant van het spoor ‘Oor die Spoor’ veel meer mensen woonden.
      Er waren ook twee squattercamps ‘oor die spoor’. Krottenwijken voor ontheemden, zwervers en vluchtelingen.

In De Aar mocht gestemd worden door 8.433 ‘bruinmense’, 6.643 ‘swartmense’ en 5.190 ’blankmense’.
In iedere wijk was één stemlocatie. Op woensdag 27 april 1994 ‘s middags om één uur stonden vrijwel alle kleurlingen en zwarten demonstratief voor het gemeentehuis -de Municipaliteit- in de blanke wijk.
      Geduldig, gedisciplineerd, trots en vaak met een vlaggetje in de hand van het ANC (African National Congress); de partij van Nelson Mandela, die toen zijn triomfantelijkste overwinning zou behalen.

Eén van die mensen was Lisa. Zij was schoonmaakster in hotel De Aar, waar ik drie weken heb doorgebracht. Zij begon ‘s ochtends om zes uur en had dan al een uur gelopen. Ze moest werken tot er niets meer te doen was. Dat was nooit vóór tien uur ‘s avonds. Ze moest dan weer een uur terug lopen. Ze werkte zeven dagen per week.

Haar inkomsten: 80 Euro per maand.

OPNAMES

Audio (56): De verkiezingen  4'27"

Ik loop langs de lange rij, die voor het gemeentehuis van De Aar staat.
Vrijwel alleen kleurlingen en zwarten, die er in dit blanke deel van het stadje een ingehouden, trotse en indrukwekkende demonstratie van maken.

Audio (57): De manifestatie  9'02"
Ik rij mee met luid toeterende en zingende ANC-vrouwen.
We rijden demonstratief door de blanke wijk, waar niemand zich laat zien.
Een jubeltocht, waar deze vrouwen het juk van honderden jaren onderdrukking en apartheid van zich werpen.

Luister hoe ze Nelson Mandela toezingen en de toen nog zittende president De Klerk verguizen.