GEO-TRIVIA (23):

Gezocht: Een onbewoond eiland voor de Nederlandse kust

Gevonden: De Razende Bol

In december 2007 schreef ik daar dit stukje over

 Zeehondenvluchtheuvels

 Centrum voor Wadden

 Ik schrok even van de kop boven dit  bericht.

Ecomare, het centrum voor Wadden en Noordzee op Texel vindt dat er op de zandplaten van de Razende Bol en Richel zogeheten zeehondenvluchtheuvels moeten komen.
     

Opgehoogde zandplaten, waar pas geboren zeehondjes gezoogd kunnen worden, zonder het risico te lopen om weg te spoelen en hun moeder kwijt te raken.
     Ook wil Ecomare inspelen op de toekomst omdat de zeespiegel zal stijgen.

 Onontplofte projectielen

Koninklijke marine

Op zich lijkt mij niets tegen zo’n plan, maar De Razende Bol was –en is- al meer dan honderd jaar lang een doelwit van schietoefeningen van de Koninklijke Marine. Het barst daar bijvoorbeeld van de onontplofte granaten. Zouden die pasgeboren zeehondjes niet gewoon uit elkaar worden gereten als ze ermee in aanraking komen?
      Zou Ecomare zich daar niet beter druk over kunnen maken?
Ik kom daar nog op, maar ga eerst terug naar 1976
     
DE RAZENDE BOL!

In 1976 kwam ik er achter, dat wij Nederlanders ons eigen onbewoonde eiland in zee hadden.
      Een zandplaat in zee van zo’n acht bij één tot twee kilometer ten zuidwesten van Texel; een aardig eindje uit de kust van Den Helder.
Mijn vriend, de etser Peter Oosterbos en ik maakten plannen om erheen te gaan. Niet één dag; nee we wilden er ook een tijdje blijven.
      Informatie leerde namelijk, dat de plaat zelfs bij stormvloed voor een deel boven water bleef.

 
Onstuimig weer 

 Kaapstaander

 In de zomer gingen wij naar Den Helder en vonden een paar vissers, die ons voor een leuk bedrag in een klein bootje wel naar de Razende Bol wilden brengen. Door middel van een kaapstaander werd het bootje te water gelaten.

Het was onstuimig weer; hoge golven.
      De vissers lieten na een uurtje het bootje op de zandplaat lopen en wezen ons een plek, die zeker droog zou blijven. Daar konden we proberen ons tentje in het zachte rulle zand op te zetten.
      Zij lachten meewarig en wensten ons succes met de boodschap, dat we de tent maar in de fik moesten steken als er wat aan de hand was. Dan konden ze direct een helikopter sturen.

 Merkwaardig heldendom

Immense rust 

Wij zouden er twee dagen blijven.

Twee dagen wind en regen, dagen van immense rust en natuurlijke stilte, momenten dat we vier regenbogen tegelijk zagen;  geen stemmen, geen verkeer, geen honden, geen vliegtuigen, geen muziek;

NIETS. Vogels: mantelmeeuwen, aalscholvers, drieteenstrandlopers, grote en kleine sterns, eidereenden, stormmeeuwen, scholeksters en visdiefjes om er maar een paar te noemen.
       Het zeewater was ook helder en schoner dan aan onze 'echte' kust. Krabbetjes, garnalen, stekelbaarsjes, kleine platvisjes, zee-egels en ook een paar inktvisjes. En er lagen heel veel hels gekleurde kwallen van soms een halve meter doorsnee.
     

      En dan die onontplofte projectielen, waar je erg voor gewaarschuwd werd. Ze lagen overal en vaak onder het zand, waardoor we zeer voorzichtig moesten lopen. Bovendien zakte je regelmatig zo’n tien tot twintig centimeter weg in zwinnetjes, die door het zand bedolven waren.

(WAAAROM IK EEN GRANAAT IN MIJN HANDEN HEB, IS MIJ RUIM 30 JAAR LATER VOLSTREKT ONDUIDELIJK)

Doelwit

Op de westelijke punt was een doelwit opgericht. Zeehonden hebben we daar toen niet gezien. En dat is dus veranderd.
     

       In de winter worden de grijze zeehondjes geboren. Die kunnen niet direct zwemmen , maar liggen een maand op het droge tot ze hun witte vacht verliezen. Als het waait en de platen overstromen, kunnen ze wegspoelen. Daarom is het idee van die vluchtheuvels niet zo gek.
     

Hoewel.
Vluchtheuvels genoeg zijn er op de bewoonde waddeneilanden.
      En daar gaat het ook goed met de zeehond.
      Er zijn er nu zo’n 5.000.
De ‘gewone’ zeehondjes worden overigens in de zomer geboren en kunnen wel degelijk direct zwemmen.

Verstorende effecten

Het schieten gaat echter gewoon door.
      Vorig jaar april stelden de Groen Linksers Wijnand Duyvendak en Marijke Vos daar nog vragen over en in juni van dit jaar kreeg de kapitein ter zee C.P. Rol van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit toestemming om een studie te beginnen ‘naar eventueel verstorende effecten op de gewone zeehond, de grijze zeehond en de broedvogels op de Razende Bol als gevolg van schietactiviteiten vanaf Fort Erfprins in Den Helder’.

      Let wel: Ruim honderd jaar nadat men daarmee begonnen is.

De Volkskrant van zaterdag 7 augustus 1976

  Foto's: Peter Oosterbos 

Klik HIER voor alle Geo-Trivia