Herfst 2009
VERWARRENDE TIJDEN IN VOORMALIG OOSTBLOK
Het dorpje Vásárosbéc in het zuidwesten van Hongarije heeft in Nederland enige bekendheid.
Geert Mak begint en eindigt hier zijn monumentale werk 'In Europa' (maart 2004).
Hij voorspelt daarin ondermeer wat er met dit dorpje kan gebeuren na de aansluiting in mei 2004 van Hongarije met de Europese Unie.
Het worden verwarrende tijden.
Geert Mak citeert zijn wijze Nederlandse vriend, die in het dorp woont.
'God bracht u in Vásárosbéc'
Diep dal van armoede
De vriend: ‘Jullie zullen eerst door een diep dal van nog meer armoede gaan, voordat jullie echt deel uit gaan maken van dat rijke en machtige West-Europa.
Bovendien gaan jullie dingen van grote waarde verliezen: vriendschap, het vermogen om van weinig geld te kunnen leven, om dingen die kapot gaan te kunnen repareren, de mogelijkheid om zelf varkens te houden en thuis te slachten, de vrijheid om zoveel mogelijk takken te verbranden als je wilt en nog zo wat’.
Aangescherpte tegenstellingen
Omdat Maks wijze vriend ook mijn wijze vriend is, ben ik er sinds 2004 drie maal geweest.
Een maand geleden nog.
En het is waar: de ontwikkelingen zijn er. De teleurstellingen ook.
Tegenstellingen zijn aangescherpt.
Bewoond huis met schotel
Café gesloten
Het café , dat lang het sociale middelpunt van het dorp was is gesloten.
De verbouwing die volgens de eisen van de EU nodig was -ondermeer gescheiden toiletten- kostte zoveel, dat de huur opliep tot 400 Euro per maand, volgens Hongaarse begrippen een hoog bedrag dat de huurster niet meer kon opbrengen.
Het winketje ernaast is nog wel open.
De zigeuners en andere inwoners komen hier nu ‘s ochtends bijeen, maar de sfeer van het oude café is niet teruggekeerd.
Bordjes enzo
Er zijn bordjes geplaatst. Niet echt nodig in zo'n kleine gemeenschap.
Iedereen weet wel waar van boven naar onder De Kossuth-straat is, het Gemeentehuis, de Sociale Dienst en het Gezondheidscentrum.
Er kwamen met geld van Europa bankjes, waar ze geen raad mee weten.
Er kwamen bloembakken en er werden coniferen geplant.
Maar omdat het 't afgelopen jaar erg droog was, zijn die bruin geworden.
En: het prijskaartje hangt er nog in: 2200 Forint. Dat is ruim acht Euro.
Waterman
De waterman komt nog iedere dag langs.
Voor ieder huis staat een rekje met flessen.
Huiselijk
De dorpelingen zorgen bij gebrek aan werk nog steeds goed voor zichzelf.
Groenten, fruit en kruiden in de tuin.
Kippen voor eieren en om op te eten, parelhoentjes en een vetgemest varken.
Hout om te stoken
Een aangelijnde hond in een te klein hok.
De bruggetjes zijn nog steeds van eigen fabrikaat.
