BLOGBLOCKS & STASIKASTJES
Minarettenverbod
Hét woord van 2009 was natuurlijk minarettenverbod. Het besluit van die rare Zwitsers was er ineens; het ging de hele wereld over en blijft ook de komende jaren actueel. Het was er pas nadat het genootschap Onze Taal op een congres in november het woord twitteren verkoos als beste van het jaar 2009..
Minarettenverbod bestond al toen Van Dale ontvrienden tot woord van het jaar uitriep en ook Ewoud Sanders noemt het woord niet in zijn jaarlijkse lijst in NRC-Handelsblad.
Alleen de Neue Zürcher Zeitung had het in de gaten. Daar werd Minarettverbot tot Zwitsers woord van het jaar uitgeroepen. De jury meende dat dit woord net als ooit Müesli een mooi exportartikel is.
Taalkliniek
Ik kreeg een leuke reactie van een in Nederland gekend taalkundige als Jan Kuitenbrouwer:
‘Ik geniet van je nieuwe woorden. Verreweg het beste dat het web op dit vlak te bieden heeft‘.
Jan schreef in 1987 zijn bestseller Turbotaal. Een leuk boekje dat vooral onder jongeren zeer populair was. Ik word daarin ook geciteerd met het inderdaad nogal sullige pleonasme: ’ongeveer net zoiets als’. Of is dit een tautologie?
Hoe dan ook: het bezorgde mij zeer kortstondige roem op de middelbare school van mijn kinderen.
Jan Kuitenbrouwer is tegenwoordig op tal van bijeenkomsten als taaldeskundige aanwezig, treedt op voor radio en televisie, schrijft columns en is nu ook beheerder van De Taalkliniek, een organisatie in oprichting die ondermeer workshops voor journalisten gaat houden.
Stasikastje
Minister Eurlings van Verkeer krijgt het rekeningrijden er misschien wel door. Daarvoor moet in iedere auto een kastje worden geplaatst, dat de gereden kilometers registreert. Een plan dat enerzijds grote waardering kreeg -eindelijk wordt er iets aan de files gedaan- en anderzijds zeer grote kritiek ondervond, vooral van De Telegraaf & de VVD -‘automobilisten worden hier uitiendelijk toch de dupe van‘- .
Ook de privacy zou worden aangetast, want de overheid zou voortdurend op de hoogte worden gehouden van onze ’verplaatsingen’. Het meest ver ging NRC-Handelsblad columnist Afshin Ellian, die het apparaat een Stasikastje noemde. Een woord dat is afgeleid van het voormalige Ministerium für Staatssicherheit, de Oost-Duitse Inlichtingendienst.
Verklikkerkastje ben ik ook tegengekomen.
Maar een echt goed woord voor dit kilometerkastje is er volgens mij nog niet.
Ik houd mij aanbevolen.
Blogblock
Anne Frid de Vries (Te Gast 14) is een Nederlander, die in Israël woont. Hij heeft een professionele en zeer uitvoerige weblog en is gespecialiseerd in podcasts. Anne schrijft in het Engels en in het Nederlands -soms ook Hebreeuws- en heeft lezers uit de hele wereld.
Maar de laatste tijd wil het niet erg meer vlotten. Hij heeft -zoals hij eerlijk toegeeft- last van een blogblock.
Dat is jammer, maar het heeft wel dit mooi allitererende woord opgeleverd.
En met zijn blog komt het ook wel weer goed.
Soepfiets
Mijn vriend Ton van der Graaf (Te Gast 19) attendeerde mij op het woord soepfiets.
In Groningen gaat het Leger des Heils er in deze barre dagen op uit om daklozen een kop soep te geven.
Die soep wordt vervoerd in een bak voor op een fiets.
De soepfiets is in korte tijd nogal populair geworden.
Zoutkaartje
Nog meer weervondsten. Op tal van plaatsen is een zoutgebrek ontstaan. Diverse gemeenten hebben hun noodvoorraden al aangesproken. De NS moet voortdurend de dienstregeling aanpassen. Op sommige trajecten reden deze week gedurende bepaalde periodes helemaal geen treinen meer, op andere trajecten werden veel minder treinen ingezet. De NS kwam wel met een nieuwtje: het zoutkaartje. Als je buiten de spitsuren reist krijg je veertig procent korting.
Zwartspaardersprofiel
Dit woord werd eind vorig jaar nogal eens gebruikt door staatssecretaris Jan Kees de Jager van Financiën. Het vorig jaar meldden zich namelijk 5700 zogenaamde inkeerders, mensen met zwart geld op buitenlandse banken. Ze hadden voor een totaal van 1.6 miljard Euro aan zwart geld
De mensen kwamen uit de kast, omdat ze alleen achterstallige belasting moesten betalen , maar geen boete zouden krijgen als ze zich voor 1 januari meldden. De kans op ontdekking was namelijk behoorlijk groot geworden, omdat onze staatssecretaris met bijna dertig belastingparadijzen interessante verdragen had gesloten om het bankgeheim op te heffen. Daardoor beschikte de Jager inmiddels over een duidelijk zwartspaardersprofiel.
Rijbier
Van Chawa Aronson kreeg ik deze suggestie voor de naam van alcoholvrij bier.
Dat lijkt mij een zeer bruikbaar woord, dat zich bovendien goed leent voor slagzinnen.
Wat te denken van:
Een rijbiertje pleziert je (of)
Vier met rijbier uw plezier
Ritje vinken rijbier drinken
Bob is hier met dank aan ‘t rijbier
Een rijbiertje op tijd bespaart u later spijt
Vegapolis
Een initiatief van Agis zorgverzekeringen. Vegetariërs en -zoals zij dat noemen- vleesverlaters krijgen kortingen op hun basisverzekering. Het gaat hier om een collectieve verzekering. Een opportunistisch en tijdgebonden stuntje natuurlijk en niet ingegeven door edele motieven. Want wie gaat dit controleren?
De nieuwe vleesverlaters krijgen bovendien een cadeaubon van 100 Euro, die zij mogen besteden bij de vegetarische slager.
BIJ DE WAT?
JUIST!
BIJ DE VEGETARISCHE SLAGER.
Pontonhula 2
In Nieuwe woorden 43 schreef ik over de pontonhula van Peter Paalvast.
Ik kreeg van hem de volgende reactie:
Beste Ronald,
De inspiratie voor de ponton- en paalhula's kwam voort uit mijn ervaringen met allerlei substraten die ik in het verleden in de haven heb opgehangen om te kijken wat er zoal op ging groeien, hangcultures in Bretange en paalmosselculturen nabij Cap Griz Nez. Mijn drijfveer om te kiezen voor hula's als naam voor de touwstructuren was de fantastische muziek van Gabby Pahinui (en zijn zonen). Mijn eigen naam had geen invloed op de naamgeving, maar die heb ik nu eenmaal. Overigens komt deze in een havengebied wel van pas. Gekscherend roept men wel eens " hé Houme", maar ik zal niet de enige met deze achternaam zijn die dit overkomt.
Watpdoelrnedlenads
Grapje. In Media 37 schreef ik een stukje over het Poldernederlands van Susan Smit.
Uitvinder van dat woord is Jan Stroop, die ik ooit voor de radio over dit begrip interviewde.
Van hem ontving ik de volgende reactie met een enigszins cryptisch eind..
Beste Ronald,
Nu pas kom ik bij toeval op je website en ik zie daar die bladzijde over het Poldernederlands en ik constateer dat ik het met alles wat je schrijft o.a. je observaties, volledig eens ben.
Ik herinner me ons interview nog heel goed en met genoegen, want je gaf me toen alle tijd.
Vriendelijke groet
Jan Stroop
tel vast dat alles watpdoelrnedlenads
Emiraatbuur
Dubai, één van de zeven Emiraten, is failliet. Deze week werd daar de veruit hoogste erectietoren ter wereld geopend -de Burj Khalifa; 828 meter hoog- en eerder dit jaar werd een zo mogelijk nog megalomaner project stilgelegd; de bouw van drie opgespoten palmeilanden. Dubai heeft in tegenstelling tot een aantal omringende emiraten en landen nauwelijks olie en werkte als een soort durfinvesteerder. Abu Dhabi een buuremiraat dat heel veel olie heeft, is nu te hulp geschoten. Misschien dat al die mannetjes daar nu ophouden met hun treurige objecten. Het plan om een toren te bouwen van een kilometer hoog is inmiddels ook al van de baan.
