Dorpje met curieuze naam
Als je op de A-17 rijdt van Moerdijk naar Roosendaal in West-Brabant kan je afslag 24 nemen.
Die gaat naar Standdaarbuiten.
Curieuze naam.
Want waarom wordt dit met twee d’s geschreven en staat er géén d tussen de r en de b?
Ingetogen & verborgen
Markt
Voormalig raadhuis
Standdaarbuiten is een ingetogen enigszins verborgen dorpje aan het riviertje de Mark. De Kerkstraat leidt naar de kerk, de Havenstraat naar de haven en de Molenstraat naar de molen zonder wieken.
Aan de Markt bevindt zich het voormalige raadhuis, dat nu Thomashuis heet en een opvanghuis is voor geestelijk gehandicapten.
Voormalig raadhuis
Geen winkels
Zeer opvallend is het, dat het dorp vrijwel geen winkels kent. Er is een supermarktje en een bloemboetiek met de naam ‘t Vergeet-me-nietje. De café’s heten Kerkzicht, Hof van Holland of de Beurs. Het gemeenschapshuis is De Standaard. Aan andere flauwekulnamen doen ze niet hier.
Cafe Kerkzicht; 't Vergeet-me-nietje
Vlas & champignons
Vroeger tot in de vijftiger jaren van de vorige eeuw was Standdaarbuiten hét vlascentrum van West-Brabant. Toen de klad in het vlas kwam, ging men massaal over op de champignonteelt.
In Carnavalstijd is het dan ook vanzelfsprekend het Zwammegat
Monument voor de vlasser
Geloof & geloof
R.K. Kerk: St. Johannes de Dooper
Snijvlak
Tot 1996 was het een zelfstandige gemeente. Nu valt het onder Moerdijk.
Het miezert wat als ik door de straatjes loop. Er is ook niemand op straat. Op de Markt bevindt zich de Rooms Katholieke kerk; in de Havenstraat is de Nederlandse Hervormde kerk. Je bent hier op het snijvlak van die godsdiensten.
Verderop in West-Brabant in Fijnaart, Klundert en Willemstad is dat nog veel duidelijker aanwezig.
Ned. Hervormde kerk
Knoestige man
In Hof van Holland zit een knoestige man aan de bar een donkere trappist weg te werken.
Ja hoor: hij is van hier en wil best een vraag beantwoorden. En dan komt de verrassend simpele verklaring voor het ontstaan van de naam Standdaarbuiten, ‘want’ zegt hij, ’dat is een samenvoeging van ’t Zand daar Buiten‘.
Wat voor zand dat dan was en waar dat precies buiten lag weet hij niet.
Molenstraat
't Sand daer buyten
Gelukkig is er de site van Matty Machielse. Daar is alles en nog iets meer over Standdaarbuiten te vinden. Ik lees dat zich na de St. Elisabethvloed van 1421 ten noorden van het land van Gastel en Barlebosch nieuw land ging aftekenen.
Een grote zandbak, die werd aangeduid als ‘t sand er buyten’ of ‘t sand daer buyten’. Op deze zandbak, die al in de vijftiende eeuw de naam Stantderbuyten had, zou een paal als baken voor de scheepvaart hebben gestaan, de Standaert-buyten.
En zo is het allemaal gekomen.
Haven