Aardrijkskunde (94)

 
Humor in een exclave

      

Kijk eens naar deze Flashmob. Het speelt zich af in een supermarkt in het Russische Kaliningrad.
      We zien argeloze mensen die boodschappen doen en dan begint iemand het bekende volksliedje Kalinka te zingen.
Wat er daarna gebeurt vertel ik niet.
      Maar het is vertederend, verrassend en humoristisch.

  

 

Russische exclave

Kaliningrad dus. Eén van de -in geografisch opzicht- merkwaardigste plekken in Europa.
     
Het is de hoofdstad van de gelijknamige Russische exclave, die ligt aan de Oostzee tussen Polen en Litouwen. Een bestuurlijke eenheid (Oblast), die niet alleen geheel buiten Rusland ligt, maar volgens diverse mensen die er geweest zijn, ook nogal afwijkt van het Russische vaderland.

   Ik ben er een keer bijna geweest. We kwamen toen uit Estland en gingen via Letland naar Klaipeda in het westen van Litouwen. Daar zouden we de boot nemen naar Kiel in Duitsland.   

Het was achttien jaar geleden toen de Baltische landen nog geen lid waren van de Europese Unie.
Het reizen was nog enigszins ongewis en bij de grenzen stonden soms lange rijen. Maar alles ging voorspoedig, zodat we nog wee dagen in Klaipeda hadden.
     
En wat ligt er dan voor de hand? Juist. Een bezoek aan het toch nog enigszins mysterieuze Kaliningrad.
Over de landtong Curonian Spit (de Koerse Schoorwal) was het niet meer dan ruim honderd kilometer.

  

Maar helaas.
      Wij reden naar het grensplaatsje Nida maar daar viel op korte termijn (binnen een dag) geen visum te regelen.

Kaliningrad heette ooit Königsberg en was tot 1945 een Duitse stad in Oost-Pruisen. De Duitsers werden verdreven en het gebied werd onderdeel van de Sovjet-Unie en bevolkt door Russische ‘’kolonisten’’. Toen de S.U. in 1991 uiteenviel werd het gebied een exclave. Tegenwoordig komen er nogal wat Duitsers, die aan Heimat-toerisme doen.

 

 

 

Polatsk in Wit-Rusland

In juni 2007 schreef ik DIT STUKJE over het middelpunt van Europa. Volgens diverse bronnen lag dat in Litouwen, 23 kilometer ten noorden van de hoofdstad Vilnius.
      Toen ik het één en ander ging uitzoeken, bleken er natuurlijk meer middelpunten van Europa.
Het hangt er namelijk helemaal vanaf waar je de grens van Europa met Azië trekt en welke eilanden (Azoren, Spitsbergen en Canarische eilanden bijvoorbeeld) je meetelt.
      (Aardrijkskunde 44; Transcontinentale landen)

 

   

Maar nu werd ik geattendeerd op een voor mij nieuw middelpunt, namelijk bij Polatsk in Wit-Rusland (Belarus).
      Er staat een heus monument. Hans Metz kwam er op een verre fietstocht bij toeval terecht en maakte deze foto’s.

  

Hij schreef mij:

Het zit zo:

Wij fietsen al jaren door Europa en bij voorkeur door Oost-Europa.

In 2014 wilden we wel eens kijken hoe het er in een dictatuur uitziet.

We begonnen vanuit huis in Haarlem en maakten dat jaar ruim 5000 km. 

In Belarus bleken net zulke aardige mensen te wonen als overal eigenlijk, en net zulke steden.

Je hebt een visum nodig, maar dat geldt ook voor Rusland bijvoorbeeld.

We zijn lid van WarmShowers, een internationaal gastvrijheidsnetwerk voor fietsers.

In Polatsk logeerden we en werden we door onze gastheer/dame op dit monumentje attent gemaakt.

De vrouw op de foto is mijn fietsmaatje Addie, tevens echtgenote sinds 30 jaar.

groetjes,

Hansmetz

Op deze kaart van een aantal Europese middelpunten heb ik Polatsk dus maar toegevoegd.

  

 

 

GEO-TRIVIA (28):Landeilanden


Gezocht: Landen, die geheel door één ander land omringd worden

Gevonden: Lesotho, San Marino en Vaticaanstad

In juli 2007 schreef ik daar het volgende stukje over:


Lesotho is een land. Het wordt geheel omringd door Zuid-Afrika. Het ligt niet aan zee en is dus een landlocked-country (geen Nederlands woord voor).   
       Suggestie: ZEEVRIJLAND


Het is geen enclave, omdat het onafhankelijk is. Ook voor een dergelijk gebied is in onze taal geen woord.
      Suggestie: LANDEILAND.


Zijn er nog meer landeilanden in de wereld?
      Je moet goed zoeken, maar in Italië is het raak. San Marino! Een echte.
Dan is er ook nog Vaticaanstad. Er zijn mensen, die dit een onafhankelijk land noemen. Daar is inderdaad iets voor te zeggen. Vaticaanstad is namelijk -zij het onder speciale voorwaarden- lid van de Verenigde Naties. Vaticaanstad wordt niet alleen geheel omgeven door één land, maar ook door één stad: Rome. 
      Suggestie: LANDSTADEILAND.


Er zijn nog meer landen die door één ander land omringd worden.
      Maar ze liggen aan zee.
Monaco bijvoorbeeld ligt in Frankrijk, Gambia in Senegal en Brunei in Maleisië.
       Suggestie: LANDSCHIEREILANDEN. 

 

Klik HIER voor alle Geo-Trivia

 

 

Atlas of the world’s smallest countries.

 

Ik ontving deze kaart. Niet per mail, maar gewoon over de post. Een proces van zes dagen.
      Afzender is Rolf Weijburg, etser, reiziger en maker van bijzondere atlassen. República de São Tomé e Príncipe is een onafhankelijk eilandenrijkje in de Atlantische Oceaan ten westen van Afrika. Net boven de Evenaar. Rolf is daar omdat hij al jarenlang bezig is met een atlas van de 25 in landoppervlak kleinste landen van de wereld. Een enorm werk, omdat hij al die landen bezoekt en er later in zijn atelier in Utrecht etsen van maakt.
      De republiek is een voormalige Portugese kolonie. Het werd in 1975 onafhankelijk. Had een tijdlang een Marxistisch regime, kende diverse staatsgrepen, maar is nu een democratisch geregeerd land met vrije verkiezingen. Op de schaal van mensenrechten scoort het voor Afrikaanse begrippen goed, de doodstraf is afgeschaft en homo’s worden niet meer vervolgd.
      Op de lijst van Rolf Weijburg staat de republiek op de 25ste en laatste plaats met een oppervlak van 1001 vierkante kilometer; 41 keer kleiner dan Nederland. Grootste onder de kleintjes dus.

Daarna volgen de steeds kleiner wordende landen: Kiribati, Bahrein, Dominica, Tonga, Singapore, Micronesië, Sint Lucia, Andorra, Palau, Seychellen, Antigua & Barbuda, Barbados, St. Vincent & de Grenadines, Grenada, Malta, Malediven, St. Kitts & Nevis, Marshall eilanden, Liechtenstein, San Marino, Tuvalu, Nauru, Monaco en Vaticaanstad (0.44 vierkante kilometer).

      Een groot aantal van die landen heeft hij al bezocht, maar diverse eilanden in de Stille Zuidzee wachten nog op zijn komst. Dat zal overigens niet altijd eenvoudig zijn. Vooral het eilandje Nauru (21 vierkante kilometer) zit niet te wachten op bezoekers, omdat er voor enorm veel geld door Australië geweigerde asielzoekers achter prikkeldraad zijn opgesloten in interneringskampen. Daar heersen volgens diverse bronnen verschrikkelijke toestanden.

Ga HIER naar de site van Rolf Weijburg en bekijk vast enkele etsen, die in de atlas zullen verschijnen.


Valleta Malta (Kleurets)

  

 

 

 

GEO-TRIVIA (27); Koloniale geschiedenis


Gezocht: Dubieuze grens langs meer


Gevonden: Malawimeer Afrika

 

                         

Kijk eens naar dit kaartje. De grens tussen Malawi en Tanzania. Die loopt langs de rand van het Malawimeer en niet door het midden zoals tussen Malawi en Mozambique. Curieus.
     
Dat vinden ze in Tanzania ook. Al jarenlang wordt overleg gevoerd over deze kwestie, want zo’n twee miljoen inwoners van beide landen zijn min of meer afhankelijk van dit meer. Denk bijvoorbeeld aan visserij, voedsel & transport. Bovendien zou het meer gas- en olievoorraden bevatten en zijn een Engels en een Zuid-Afrikaans bedrijf al vergunningen verleend om te boren.

      Waarom loopt die grens zo? En niet door het midden van het meer zoals bijvoorbeeld op dit kaartje hiernaast?
Simpel. Koloniale geschiedenis.
      De grenzen in Afrika zijn eind negentiende en begin twintigste eeuw veelal getrokken door ambtenaren achter tekentafels. Soms deden ze bij gebrek aan professionele cartografie maar wat. (Er gaan  verhalen dat de kaartenmakers soms met elkaar dobbelden of pokerden. En de winnaaar kreeg er dan een stukje land bij. Ik sta er niet voor in, maar het zou zomaar hier gebeurd kunnen zijn.) 

 In 1890 werd het Zanzibar-Helgoland verdrag gesloten tussen Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Dit regelde een aantal afspraken tussen beide landen. Niet alleen over Helgoland (werd Duits) en Zanzibar (was in feite al Engels) maar ook gebieden in Botswana (Brits) en de Caprivistrip in Namibië (Voormalig Duits Zuidwest-Afrika).
      Malawi bleef Brits en het toenmalige Tanganyika was tot 1916 een Duitse kolonie. De grens werd zomaar langs het meer getrokken en dat werd in 1963 nog eens bevestigd tijdens de Organisatie van Afrikaanse Eenheid in Addis Abeba Ethiopië. Overigens tegen de zin van Tanzania.
     

Klik HIER voor alle Geo-Trivia

©2016 Ronald van den Boogaard

 

Subcategorieën