Details

Categorie: Aardrijkskunde (94)

Gepubliceerd: 02 juni 2019

Een lichte mate van willekeur

Ik schreef gisteren een stukje over mijn fascinatie voor grenzen; in het bijzonder voor geografische grenzen. ‘’Ik moet er altijd overheen”.
       Daarop kreeg ik de vraag welke grenzen ik dan zoal over was gegaan.
Zo! Tja!
Daar moest ik even behoorlijk naar zoeken. En over nadenken.

Er komt een genuanceerd antwoord.

Je kunt lopend, fietsend, met auto, trein of bus een grens overschrijden.
      Daar lijkt me weinig discussie over mogelijk.
Met een boot wordt het al wat lastiger, want wnneer vaar je precies in territoriale wateren en waar zijn die grenzen dan?

Maar met vliegtuigen wordt het echt problematisch.
       Op lange intercontinentale vluchten ga je veel grenzen over, maar ik tel die niet mee. Maar korte continentale vluchten kunnen wel in aanmerling komen. En vooral buurlanden tellen dan mee.
      Dus: Rechtstreeks van Amsterdam naar Dubai (Verenigde Arabische Emiraten) tel je niet,  maar van Qatar naar Dubai wel.

Gevoelsgrenzen
En dan zijn er nog -wat ik noem- gevoelsgrenzen.
      Dat doet zich vooral voor bij eilanden.
Als je bijvoorbeeld in één land van Livorno op het vasteland van Italië vaart naar Sardinië ga je zo’n gevoelsgrens over.  Zelfs als je van Den Helder naar Texel gaat, ervaar ik dat al.

Op grond van deze behoorlijk willekeurige spelregels en een nostalgische inventarisatie van al mijn verlopen paspoorten en bijgehouden dagboekjes kom ik tot de volgende grenzen.
       Inclusief grenzen van landen, die niet meer bestaan. (DDR. Tsjechoslowakije, Joegoslavië, Krajina, Sovjet Unie)

(Als er niets achter de landen staat is de grens gepasseerd per auto)

AFRIKA

Egypte- Soedan (boot: Aswan-Wadi Halfa)
Soedan-Zuid Soedan
Zuid Soedan-Soedan (vlucht Juba-Chartoum)
Soedan-Egypte (vlucht Chartoum-Cairo)
Zimbabwe- Botswana
Botswana- Namibië (Ngoma Bridge v.v.)
Botswana- Zambia (veerboot: Kazungula)
Zambia- Zimbabwe (Victoria Falls Bridge)
Zuid Afrika- Lesotho (v.v.)
Zuid Afrika- Lesotho (vlucht Durban-Maseru)
Zuid Afrika-Mozambique (vlucht Johannesburg-Maputo v.v.)
Tanzania-Zuid Afrika (vlucht Kilimanjaro-Johannesburg v.v.)
Tanzania-Mauritius (vlucht Kilimanjaro-Mahébourg v.v.)
Ethiopië-Eritrea (vlucht Addis Abeba-Asmara)
Eritrea-Saudi-Arabië (vlucht Asmara-Jeddah)
Italië-Tunesië (vlucht Rome-Tunis v.v.)

NOORD-AMERIKA

Canada: (boot Toronto- Ward eiland v.v)
Canada-USA (vlucht Toronto-Detroit)
USA-Barbados (vlucht Miami-Barbados v.v.)
USA-United Kingdom (vlucht New York-Londen)

ZUID-AMERIKA

Guyana: boot Parika- Aurora- Charity- Santa Rosa v.v.
Portugal-Brazilië (vlucht Lissabon-Rio de Janeiro v.v.)
Barbados-Guyana (vlucht Barbados-Georgetown v.v.)
Guyana-Bolivia (vlucht Georgetown-La Paz v.v.)


AZIË

Istanbul Europa- Istanbul Azië (vrachtwagen)
Turkije- Irak (vrachtwagen)
Irak- Koeweit (vrachtwagen)
Oezbekistan- Kirgizië v.v.
Bangladesh- India v.v.
HongKong- China (trein v.v.)
Singapore-Japan (containerschip: Singapore-Kobe)
Japan-USA (vlucht Tokio-Los Angeles)
Israël- Palestina (Westbank v.v.)
Palestina-Jordanië (busje: Allenby-bridge. v.v.)
Israël- Palestina (Gaza v.v,)
Israël- Syrië (Golan v.v.)
Israël-Egypte (Sinaï  v.v.)
Koeweit-Bahrein (vlucht Koeweit City-Manama)
Bahrein-Qatar (vlucht Manama-Doha)
Qatar-Verenigde Arabische Emiraten (vlucht Doha-Ras al Chaimah)
VAE-India (vlucht Ras al Chaimah-Bombay)
VAE-Oezbekistan (vlucht Abu Dhabi-Tasjkent v.v.)
India-Nepal (vlucht Delhi-Kathmandu)
Nepal-Bhutan (vlucht Kathmandu-Paro v.v.)
India-Sri Lanka (vlucht Madras-Colombo)
Sri Lanka-Thailand (vlucht Colombo-Bangkok))
Thailand-Maleisië (vlucht Bangkok-Kuala Lumpur)
Maleisië-Singapore (vlucht Kuala Lumpur-Singapore)
Singapore-Indonesië (vlucht Singapore-Jakarta v.v.)
Indonesië: Bali (vlucht Djogjakarta-Den Pasar)


OCEANIË

China-Nieuw Zeeland (vlucht HongKong-Auckland v.v.)
Noordereiland (Nieuw-Zeeland)- Zuidereiland (sportvliegtuig Wellington-Picton)
Zuidereiland (Nieuw-Zeeland)- Noordereiland (boot: Picton-Wellington)
 

EUROPA

Andorra- Frankrijk
Andorra- Spanje

België- Duitsland
België- Frankrijk
België- Luxemburg
België- Nederland

Bosnië Herzegovina- Kroatië

Bulgarije- Turkije (trein)

Cyprus- Noord-Cyprus (Nicosia v.v.)
Cyprus- Noord Cyprus (zeilboot: Larnaca- Famagusta)

DDR- West-Duitsland

Denemarken- Duitsland
Denemarken- Duitsland (boot: Rødbyhaven- Puttgarden )
Denemarken- Zweden (Sontbrug)
Denemarken- Zweden (boot: Frederikshaven-Göteborg))
Denemarken- Zweden (boot: Helsingör-Helsinborg)
Denemarken: (boot: Fyn-Als)
Denemarken: (boot: Sjaelland-Fyn v.v.)
Denemarken: (boot: Esbjerg-Fanø v.v.)

Duitsland- België
Duitsland- Denemarken
Duitsland- Denemarken (boot: Puttgarden-Rødbyhaven)
Duitsland- Finland (boot: Rostock- Hanko)
Duitsland- Finland (boot: Travemünde- Helsinki)
Duitsland- Frankrijk
Duitsland- Luxemburg
Duitsland- Nederland
Duitsland- Oostenrijk
Duitsland- Polen
Duitsland- Tsjechië
Duitsland- Tsjechoslowakije
Duitsland- Zwitserland
Duitsland: (Boot: Neuharlingersiel- Spiekeroog v.v.)

Engeland- Nederland (boot: Sheerness- Vlissingen v.v.)
Engeland-Nederland (vlucht Londen-Rotterdam v.v.)
Engeland- Wales

Estland- Letland
Estland- Finland (Boot: Tallinn- Helsinki)
Estland-Rusland

Finland- Duitsland (boot: Helsinki- Travemünde)
Finland- Duitsland (boot; Hanko- Rostock)
Finland- Zweden (boot: Turku- Stockholm)
Finland- Zweden (boot: Eckerö Åland- Grisslehamn-)

Frankrijk- Andorra
Frankrijk -België
Frankrijk- Duitsland
Frankrijk- Italië
Frankrijk- Luxemburg
Frankrijk- Monaco
Frankrijk- Spanje
Frankrijk- Zwitserland

Griekenland- Joegoslavië (trein)
Griekenland-Macedonië
Griekenland- Turkije (zeilboot: Pserimos- Bodrum- Kas)
Griekenland: zeilboot: Athene- Kythnos- Paros- Amorgos- Pserimos)
Griekenland- (veerboot: Athene-Hydra v.v.)

Hongarije-Kroatië
Hongarije-Oostenrijk
Hongarije- Roemenië (bus)
Hongarije- Servië
Hongarije- Slovenië

Italië - Frankrijk
Italië - Oostenrijk
Italië- Joegoslavië
Italië- Malta (vlucht Rome- Malta v.v.)
Italië - Zwitserland
Italië - Sardinië (boot: Livorno-Golfo Aranci v.v.)
Italië - Vaticaanstad

Joegoslavië- Bulgarije (trein)
Joegoslavië- Griekenland (trein)
Joegoslavië- Hongarije
Joegoslavië- Italië
Joegoslavië- Oostenrijk (trein)
Joegoslavië- (boot: Zadar-Dugi Otok v.v.)

Kosovo-Servië
Kosovo-Macedonië

Krajina-  Kroatië

Kroatië- Bosnië
Kroatië- Krajina
Kroatië- Hongarije
Kroatië- Montenegro
Kroatië- Servië
Kroatië- Slovenië
Kroatië: KRK (Krk-brug v.v.)

Letland- Estland
Letland- Litouwen

Liechtenstein- Zwitserland

Litouwen- Letland
Litouwen- Duitsland (boot: Klaipeda- Kiel)

Luxemburg- België
Luxemburg- Duitsland
Luxemburg- Frankrijk

Macedonië-Griekenland
Macedonië- Kosovo
Macedonië- Servië

Monaco- Frankrijk

Montenegro-Bosnië Herzegovina
Montenegro-Kroatië

Nederland- België
Nederland- Duitsland
Nederland-Duitsland (vlucht Amsterdam-Frankfurt v.v.)
Nederland- Engeland (boot: Vlissingen-Sheerness)
Nederland-Engeland (vlucht Amsterdam-Londen v.v.)
Nederland-IJsland (vlucht Amsterdam-Keflavik v.v.)
Nederland:
Boot: Den Helder- Razende Bol v.v.
Boot: Den Helder Texel v.v.
Boot: Harlingen- Vlieland v.v.
Boot: Harlingen- Terschelling v.v.
Boot: Vlieland-Terschelling-Harlingen
Boot: Holwerd- Ameland v.v.
Boot: Lauwersoog- Schiermonnikoog v.v.
Boot: Nieuwendijk- Tiengemeten v.v.
Boot: Kruiningen-Perkpolder v.v.
Boot: Vlissingen-Breskens v.v.

Noord Cyprus- Turkije ( zeilboot: Famagusta- Iskenderun)
Noord Cyprus- Cyprus (Nicosia v.v.)

Noorwegen- Denemarken (boot: Larvik-Frederikshaven)
Noorwegen- Zweden
Noorwegen-Spitsbergen (vlucht Tromsø-Longyearbyen v.v.)

Oostenrijk- Duitsland
Oostenrijk- Hongarije (bus)
Oostenrijk- Italië
Oostenrijk- Joegoslavië (trein)
Oostenrijk- Liechtenstein
Oostenrijk-Roemenië (vlucht Wenen-Bukarest v.v.)
Oostenrijk- Slovenië 
Oostenrijk- Zwitserland

Polen- Litouwen

Portugal- Spanje
Portugal-Azoren (vlucht Lissabon-Ponta Delgada v.v.)

Roemenië- Joegoslavië (bus)

Rusland-Estland
Rusland-Oostenrijk (vlucht Moskou- Wenen v.v.)

Servië - Bosnië
Servië - Hongarije
Servië- Krajina
Servië - Kroatië
Servië - Kosovo
Servië-Macedonië 

Slovenië- Hongarije 
Slovenië - Oostenrijk
Slovenië- Kroatië

Slowakije-Tsjechië (Vlucht Koŝice-Praag)
Slowakije-Hongarije

Spanje- Andorra
Spanje- Frankrijk
Spanje- Portugal

Turkije- Cyprus (zeilboot: Kas- Larnaca)

Tsjechië - Slowakije
Tsjechië-Duitsland

Tsjechoslowakije- Duitsland

Vaticaanstad- Italië

Wales- Engeland

West-Duitsland- DDR

Zweden- Åland eilanden; Finland (boot: Grisslehamn-Eckerö )
Zweden- Denemarken (Sontbrug)
Zweden- Denemarken (boot: Helsinborg- Helsingör)
Zweden- Finland (boot: Stockholm-Turku)
Zweden- Gotland (vlucht Stockholm-Visby v.v.)
Zweden- Noorwegen

Zwitserland- Duitsland
Zwitserland- Frankrijk
Zwitserland- Italië
Zwitserland- Oostenrijk

Details

Categorie: Aardrijkskunde (94)

Gepubliceerd: 01 juni 2019

           
Een fascinatie voor grenzen

Het is nog net geen obsessie, maar al vrijwel mijn inmiddels behoorlijk lange leven heb ik een fascinatie voor grenzen. Je hebt fysieke en psychische grenzen, morele en ethische.
      Maar mij gaat het vooral om geografische grenzen. Als ergens een grens opdoemt wil ik er over.

Waarom?

Geen idee eigenlijk. Want grenzen zijn soms natuurlijk -een rivier bijvoorbeeld- maar vaker is het een min of meer willekeurig getrokken lijn. Een lijn bovendien die in de geschiedenis lang niet altijd dezelfde is.
      Europa bijvoorbeeld telde na de tweede wereldoorlog 29 onafhankelijke landen. Nu zijn dat er volgens mijn berekening 50. Inclusief vijf transcontinentale landen.
     Ga maar na hoeveel grenzen hier bij gekomen zijn.

Zeeuws-Vlaanderen

De merkwaardigste geografische grens van Nederland ligt tussen Zeeuws-Vlaanderen en Belgisch Oost-Vlaanderen. Een toevallige grens, want de natuurlijke grens daar in de buurt is de Westerschelde.
      Zeeuws-Vlaanderen is een afgescheurd stuk België.
Het heeft een eigen volkslied.

De grens werd aan het eind van de tachtigjarige oorlog bepaald bij de vrede van Münster in 1648.
      Getrokken op de lijn waar de Oranjetroepen zich toen bevonden.

In 2001 hebben Klaas Vos en ik voor de VPRO-Radio in twee dagen deels over die grens gelopen. Van grenspaal naar grenspaal.  
      We beginnen in Koewacht en gaan via Heikant, Kapellebrug, Clinge, De Klinge, Nieuw-Namen, Kieldrecht, Muggenhoek en Prosper naar de oevers van De Schelde even boven de kerncentrale van Doel en even onder het Verdronken land van Saeftinge.
      En dan komen we bij de Hedwige polder. Een omstreden gebied, want de polder staat in 2022 op grond van afspraken met de Belgen onder water.
     

Gisteren ontving ik deze foto van Klaas.

Direct achter de dijk ligt de kerncentrale van Doel. 
      Ik probeer hier de landelijke geluiden op te vangen en te vermengen met het lichte zoemen van de kerncentrale. Even later spreken wij met twee dames, die van overheidswege pilletjes hebben ontvangen, die ze kunnen innemen als er bij de centrale iets helemaal fout gaat.

           
Grensgevoel

Er blijken veel meer mensen te zijn met een fascinatie voor grenzen. Er zijn ook reisschrijvers, die steeds weer op grenzen terugkomen.
      De Italiaanse cultuurfilosoof en schrijver Claudio Magris is daar één van de bekendste voorbeelden van. Hij noemt zichzelf een grensschrijver en definieert de grens in ‘Aan de andere kant’ als volgt:

‘Elke grens heeft met onzekerheid en behoefte aan zekerheid van doen; de grens is een noodzaak, want zonder grens oftewel zonder onderscheid is er geen identiteit; is er geen vorm, geen individualiteit.
      De grens zet een werkelijkheid, maakt omtrekken en karaktertrekken en vormt de individualiteit, de persoonlijke en de collectieve, de existentiële en de culturele.

Grens is vorm en dus ook kunst‘.

Details

Categorie: Aardrijkskunde (94)

Gepubliceerd: 20 mei 2019

Een dromerig paspoortmapje

Ik kreeg dit cadeautje. Een mapje om je paspoort in op te bergen.
      De oproep om je eigen dromen op ontdekkingsreizen te gaan waarmaken kwam rijkelijk laat, want dat had ik al ruimschoots gedaan.
De map wordt verspreid door de Britse cadeauorganisatie Sass & Belle en dat verklaart waarschijnlijk waarom ze zo’n oude Mercator-projectie van de wereld hebben afgebeeld. Bovendien wordt Europa ook nog doormidden gedeeld. Engelsen zweren bij oude tradities, achterhaald of niet.

      Als je Noord-Amerika naar het westen schuift krijg je een veel completer beeld met Europa in zijn geheel, Azië intact en Australië in het uiterste zuidoosten.  

      Maar ach, het blijft behelpen als je een ronde bol in een plat vak moet projecteren. Gerardus Mercator, een Vlaams cartograaf die eigenlijk gewoon Gerard de Kremer heette, ontwierp in 1569 zijn projectie. Sinds die tijd ligt die projectie onder vuur want het is een zeer ernstige vertekening van de werkelijkheid.

      Kijk eens naar Groenland. Dat is op deze kaart groter dan Zuid-Amerika, ongeveer net zo groot als Afrika en veel groter dan Australië.
Nu de feiten:

Groenland heeft een oppervlakte van 2.166.000 vierkante kilometer.  
Australië heeft een oppervlakte van 7.692.000 vierkante kilometer en is dus in werkelijkheid ruim drie maal zo groot.
Zuid-Amerika heeft een oppervlakte van 17.840.000 vierkante kilometer; meer dan acht maal zo groot.
Afrika heeft een oppervlakte van 30.370.000 vierkante kilometer; bijna vijftien maal zo groot.
   
Ik heb er even mijn verzameling Bos-atlassen op na geslagen. Daar werd tot 1992 de Mercator-projectie gebruikt.
Daarna werd een soort compromis gevonden. Oppervlakten. hoeken en vormen komen wat meer overeen met de werkelijkheid.

Ik heb nog een aantal pogingen tot verbetering gevonden.

Sinusoidale pseudocilindrische projectie

Orthografische eilandenprojectie

Oppervlaktegetrouwe kegelprojectie

Kegelprojectie van Albers

Azimutale projectie van Lambert

Projectie van Gall en Peters

Mollweide projectie

Projectie van Aitoff-Hammer

Projectie van Bonne

Projectie van Goode

Details

Categorie: Aardrijkskunde (94)

Gepubliceerd: 09 mei 2019

Een geflambeerde god & John F. Kennedy

Ik schreef dinsdag een stukje over het gedicht ‘’Twee dingen zijn er niet’’ van Nico Scheepmaker. Daarin wordt god met een kleine letter geschreven en is er sprake van een plumpudding, die van mij in de fik mag worden gestoken.
      Verder merkte ik op, dat niet alle Britten, die in Europa wonen tot de Europese Unie behoren.

Ik kreeg hierop drie (aanvullende) reacties.
  
Patricia van Koningsbergen wees mij op het gedicht Qui pridie van Hugo Claus.
Daarin wordt god niet alleen met een kleine letter geschreven, maar wordt hij ook geflambeerd.  

Rolf Weijburg, die u kent van zijn prachtige serie over de 25 kleinste landen in de wereld, wist dat er twee Plumpudding eilanden in de wereld zijn.

Rina de Regt, die zegt mij al langer dan twaalf jaar met plezier te volgen, vraagt zich af of de inwoners van Gibraltar Britten zijn en bij de Europese Unie horen.

Hugo Claus

Patricia stuurde het gedicht Qui pridie van Hugo Claus mee.
        Toen moest ik toch echt een paar dingen opzoeken.

---  Qui pridie betekent: De dag vóór
---- Een kemel is een kameel.
---  Een koperslager is een (fijn)-metaalbewerker.
---  Een horendrager is Vlaams voor een bedrogen echtgenoot.
---  Een pateen is een schijfje verguld koper, dat precies past op een miskelk.

Van Hugo Claus

Qui pridie

Hef het brood naar de hemel,
wij slachten een kemel.

Voor wat hij ons heeft aangedaan
moet god eraan.

Vier gedreven koperslagers,
vier stevige horendragers,

met elk een pateen
van Rome te leen

dragen de keuken glorieus
hun religieuze feestneus.

Zij wetten het mes, strooien het zout
over hem die ons heeft verstoten,

over zijn eeuwenoude bout
wordt de cognac gegoten,

en god die alles kan
suddert in de pan

Geflambeerd ligt god voor gek.
‘’Priesters! brengt het bestek’’

Gibraltar

Gibraltar in het uiterste zuiden van Spanje is een overzees gebied van het Verenigd Koninkrijk. 
      Het hoort erbij en is dus onderdeel van de Europese Unie. De inwoners willen dat dolgraag blijven
Bij het Brexit referendum stemde maar liefst 95.5% voor Remain.
      Ze rijden daar overigens rechts en hebben eigen nummerborden.

Plumpudding Eilanden

Er ligt een Plumpudding eiland op de onafhankelijke Solomons Eilanden ten noordoosten van Australië. (Midden op het kaartje)

Kennedy

Het heet eigenlijk Kennedy eiland. Vernoemd naar president John F. Kennedy, die in 1943 commandant was van het kleine patrouilleschip PT-109. Het schip werd geramd en overvaren door een Japanse torpedoboot. Twee bemanningsleden kwamen om het leven; de rest bereikte zwemmend het kleine eiland.

Pinguin Eilanden

Een ander Plumpudding eiland is onderdeel van de Pinguin eilanden voor de kust van Namibië in zuidelijk Afrika.
      Het is heel klein. 150 bij 100 meter.

Rolf schrijft:

Ik heb nog een mooie kaart ''gepubliseer deur die Suidwes-Afrikaanse Landmeter-generaal'' van de Namibische kust rondom Lüderitz waarop alle Penguin Eilanden zichtbaar zijn. Daarop zag ik net dat er ook een False Plumpudding is! Daarnaast hebben we nog eilandnamen als Roastbeef en Little Roastbeef en verderop ten noorden van Lúderitz vinden we Kartoffelbucht. Ik stuur je een scan van het zuidelijk deel van de kaart, een stuk van pakweg 40 km Namibische kustlijn ten zuiden van Lüderitz.

Groet!

Brits

Waarom heet dat eiland zo. ''Dat ligt voor de hand'', denkt u. ''Het lijkt op een plumpudding''.
      Maar Namibië is nooit een Britse kolonie geweest. Het werd gekoloniseerd door Duitsland en heette Zuidwest Afrika.
In de eerste wereldoorlog werd het bezet door Zuid=Afrika en dat bleef zo tot 21 maart 1990, toen het land eindelijk onafhankelijk werd.
      Maar Walvisbaai en de Penguin Eilanden waren wel degelijk Brits, zoals uit dit oude kaartje (voor de Eerste Wereldoorlog) blijkt.