Nieuwe woorden

 

Apentheater

De activiteiten van laaglandgorilla Bokito leidden niet alleen tot een ongekende wereldwijde golf van publiciteit, het was ook een bron voor nieuwe woorden. Ik noteerde onder andere: apenstalkster, apentheater, apenneurose, gorillasyndroom, apensprong, gorillaliefde, beetschade en een in allerijl opgetrommeld schotteam. Een interviewster voor de radio concludeerde overigens dat we hier een lesje uit konden trekken, want ‘we moeten voortaan meer naar de gorilla in onszelf kijken'.

 

Randstadhaantje
      Burgemeester Gert Dales van Leeuwarden stapt vervroegd op. Hij wordt bestuursvoorzitter bij Hogeschool Inholland. Zijn hart zou niet in Leeuwarden of in Friesland liggen; hij bleef volgens De Volkskrant een ‘randstadhaantje’.

 

Spiegelafstelplaats
      Gezien bij een parkeerplaats aan de N59 ter hoogte van Oude Tonge. Een plaats waar vrachtwagenchauffeurs op een vastgelegde plek volgens een bepaald procédé hun spiegels nauwkeurig kunnen afstellen,

 

Hongermannequin
      Youp van ‘t Hek schrijft over de hedendaagse schoonheidsnormen, over topmodellen, vetafzuigen , afslankcursussen en schoonheidsidealen en komt ondermeer tot de volgende typeringen: slankheidsslagers en hongermannequins.

 

Fjordenjazz
      De Noorse zangeres Silje Nergaard maakt furore en heeft de bijnaam mythische sirene. Zij laat een verleidelijke lokroep horen in haar ‘FjordenjazzGangsterrapper
      Rapper Master P vraagt zich het volgende af in een song: Is there a heaven for a gangster, gangster?’
Daarmee wordt hij een gangsterrapper

 

 

Museumvlakte
      De ruimte in Amsterdam op het Museumplein tussen Concertgebouw en Rijksmuseum zou volgens diverse publicaties heringericht moeten worden. Het betreft hier namelijk geen plein maar volgens ondermeer Henk Hofland en Kees Glerum een lelijke open grasvlakte’.

 

AWBZ-overwinteraar
      Oudere mensen die in het buitenland overwinteren kunnen volgens de AWBZ tegen volledige vergoeding thuiszorg of verpleging krijgen. Minister Klink van Volksgezondheid gaat die mogelijkheden beperken. Vooral in Spanje en Suriname blijken AWBZ-overwinteraars te leven.

 

Microkomkommer
      Joep Habets heeft in Amsterdam bij The Dylan gegeten. Hij krijgt ondermeer geglaceerde minikomkommers die zo klein zijn dat je beter kunt spreken van microkomkommers.

 

Bimboriseren
      Een ingezonden brief in NRC Handelsblad gaat over het nieuwe feminisme. Er staat ondermeer dat het verschrikkelijk is als jonge meisjes denken dat seks hun enige machtsmiddel is en daarom, tegen hun wil in, zich bimboriseren. Dus ‘alles’ doen om er zo verleidelijk mogelijk uit te zien

 

Tunnelratten
      John Thayer werkt in een ondergronds labyrint in Washington, acht kilometer aan nauwe tunnels in de krochten van Capitol Hill.. Hij is de voorman van tien tunnelwerkers, die ervoor moeten zorgen dat de boel bij elkaar wordt gehouden. De baas van Thayer is The Architect of the Capitol, die de ondergrondse werkers de bijnaam tunnelratten gaf. Hij behandelt ze trouwens ook zo.

 

Potlooddirigent
      De barokdirigent René Jacobs heeft vernieuwende muziekopvattingen. Hij dirigeert het liefst met een potlood en wordt dus een potlooddirigent.

 

Oestrogeenthriller
      Esther Verhoef schrijft afwisselend keiharde thrillers en softere boeken die zijzelf typeert als ‘Verhoef-light’. Zij schrijft testosteron- en oestrogeenthrillers.

 

Krachtwijken
      Het kabinet heeft in Nederland veertig probleemwijken ontdekt. In de gesprekken die de kabinetsleden met ‘gewone’ mensen hebben gevoerd, blijft dat er weerstand tegen die term bestaat. Daarom worden in ‘het plan van aanpak’ deze buurten achtereenvolgens betiteld als aandachtswijken of ook wel krachtwijken.

 

Marathonmassatoerisme
      Pieter Steinz is een marathonloper. Sterker: Hij verzamelt ze. Eerzucht, bewijsdrift, zelfkastijding, gezondheidsmanie, vermageringsdrang? In een lang artikel in NRC Handelsblad vraagt hij het zichzelf af. Het stuk heeft als kop: Marathonmassatoerisme.

 

Regiosoap
      Er komt extra geld voor regionale omroepen voor de ontwikkeling van het zogeheten regionaal drama. Vooral de regiosoaps blijken een groot succes.

 

Frikkenbloed
      S.Montag schrijft over frikken, volgens hem onverdraagzame mensen, die dan ook vaak onderwijzer, leraar of professor worden . Als je in dit opzicht erfelijk belast bent beschik je over frikkenbloed.

 

Moslimsmurfen
      De Vlaamse theatergroep Union Suspecte heeft twee tot Allah biddende smurfen uit hun voorstelling We People gehaald. De erven van striptekenaar Peyo, schepper van de kabouters, hadden het gebruik van deze ’moslimsmurfen’ verboden.

 

 

Zaaiaarde

Ik koop een zak zaaiaarde en denk: wat een mooi woord! Vijf klinkers achter elkaar.
      Zijn er in het Nederlands veel woorden met vijf of zelfs meer klinkers achter elkaar?
Een uurtje internetten levert een paar resultaten op.
      Bijvoorbeeld zaaiui.
Waarna dan weer iemand het woord zaaiuiaarde suggereert.
      Dat vind ik vindingrijk maar ook iets te gezocht.

 

Maar er zijn wel degelijk echte woorden met 7 klinkers achter elkaar.
      Koeieuier.
      Haaieeieren.

En nog een paar met vijf klinkers:
      Kooieend
      Boaeieren.
      Emoeeieren.
      Geoctrooieerd.

Mooi is ook:
      Zeeeend.

 

En dan was er in Tilburg de voetballer Yassine Abdellaoui.
      Als hij getrouwd is en ze komen een hapje eten, kun je zeggen dat de Abdellaouien op bezoek komen. Alle vijf de klinkers achter elkaar.

 

 

 

 

 

 

 

 

Hondelijke macht

Het CDA-Kamerlid Henk Jan Ormel wil agressief gedrag van honden proberen tegen te gaan door de invoering van een verplichte test. Op de suggestie van de Volkskrant-verslaggever dat de baas zijn hond kwijt raakt als die gezakt is voor de test, antwoordt het Kamerlid :’ Nee, je kunt de eigenaar niet uit de hondelijke macht zetten’.


Saharagitaren

      De Toeareg-band Tinariwen uit Mali maakt een wereldtoernooi. Ze hebben veel succes en vooral hun gitaarpartijen zijn volgens een recensie scherp en repetitief. Ruige bluesschema’s , die het keiharde leven van het nomadenvolk verklanken. Zij spelen dan ook woestijnblues met hun Saharagitaren.

 

Loyaliteitsdividend
      Een plannetje van DSM om trouwe aandeelhouders met extra dividend te belonen wordt door de Ondernemingskamer afgewezen.

 

Loyaliteitsgefladder
      De nieuwe columniste van De Volkskrant Nausicaa Marbe komt oorspronkelijk uit Roemenië. Sinds zij in 1982 van Boekarest naar Amsterdam kwam is haar vaak de vraag gesteld of ze zich Roemeense of Nederlandse voelt. Haar antwoord is simpel. ´Een dubbele loyaliteit is geen tijdbom die tot landverraad leidt´. Aan loyaliteitsgefladder heeft ze dus geen behoefte.

 

Wapper
      Een dans die alleen in Israël voorkomt. Iemand beweegt zijn beide handen met gespreide vingers naast zijn hoofd snel heen en weer. De Batsheva Dance Company uit Israë l danst in Nederland en tijdens dat optreden wapperen de dansers beurtelings naast hun oren.

 

Dierentolk
      In het dierenpark Emmen is een groep bavianen in paniek op een rots gaan zitten. De dierentolk Jolanda Hazelaar is erbij geroepen. Ze communiceert met de apen en denkt dat de angst te wijten is aan een zeer hoog geluid. Op de vraag hoe ze met bavianen communiceert, antwoordt zij :Ík krijg algemene signalen door, maar communiceer ook wel door gevoel op te pikken’.

 

Puberteitcommunisme
      De Bulgaarse journaliste Maria Genova, die in Nederland woont heeft een boek geschreven waarin ze herinneringen stopt aan haar Oost-Europese verleden. Zij vertelt over seks tijdens het puberteitcommunisme. Dat ging over het algemeen goed want het leidde af.

 

Huishoudboekjesbegeleiding
      Bij het stuwadoorsbedrijf Bertie van Rooij werken veel laaggeschoolde mensen, waarvan een aantal niet goed met geld kan omgaan. Directeur Van Rooij lost dat op door aan huishoudboekjesbegeleiding te doen.

 

Ad-hocborrelbijdrage
      Sylvia Witteman in De Volkskeuken over haar recept voor het maken van een Quesedilla. Een gerechtje dat lekker is bij een borreltje.

 

Aadsje
      Dat was de bijnaam voor de oud-voetballer van ADO-Den Haag, die in 1991 op 47-jarige leeftijd overleed. In de nieuwe villawijk Blommendael aan de rand van de Haagse Duinen is een straat naar Aadsje vernoemd. De nieuwe bewoners vinden dit maar niets. Iemand zegt:’Voor niemand is deze straatnaam prettig. Ook voor de supporters niet, want die komen hier nooit’.

 

Wesseltruc
      Dik Wessels van de bouwonderneming Volker Wessels heeft zijn bedrijf voor 600 miljoen Euro van de beurs laten halen.

 

Jarretelfilosofie
      Groot artikel in NRC Handelsblad, waarin betoogd wordt dat hoerige lingerie de emancipatie helemaal niet helpt. ’Feministisch zusters zijn vervangen door siliconenzusters’.

 

Eivangen
      In Hoofddorp is het Japanse restaurant Senbazuru. Joep Habets is er voor NRC Handelsblad geweest en ontdekt het eivangen. De kok bereidt Japanse bami en bakt daarbij een omelet en snijdt die razendsnel in kleine plakjes. Met een paletmes worden die stukjes omhoog gegooid en het is aan de clientèle om de omeletplakjes met de mond op te vangen.

 

Taalverdediging

Het Tweede kamerlid Maarten Haverkamp van het CDA maakt zich in schriftelijke vragen druk om de ‘verengelsing’ van Schiphol. Er staan daar namelijk bordjes met alleen maar Engelse teksten. Parking en toilets bijvoorbeeld. Je kunt je afvragen of een volksvertegenwoordiger zich hier druk om moet maken. Maar interessanter is het, dat Havermans op deze wantoestanden opmerkzaam is gemaakt door de stichting Taalverdediging.
      Wat nu is de stichting Taalverdediging.
      Dat is een streng nationalistische beweging , die er merkwaardige ideëen op nahoudt.
Ik geef u een paar voorbeelden van de statutaire doelstellingen:

-- Het gehele openbare leven in Nederland dient zich in het Nederlands af te spelen.
-- Al het onderwijs in Nederland moet in het Nederlands gegeven worden.
-- Het moet wettelijk verboden worden in Nederland te adverteren in een vreemde taal, zonder de Nederlandse vertaling erbij te vermelden.
-- Alle geschriften en aanduidingen op Nederlands grondgebied dienen uitsluitend in het Nederlands te zijn gesteld. 
-- Vreemdelingen (ook Engelstaligen) die zich in ons land willen vestigen of die zich reeds in ons land gevestigd hebben, moeten contractueel verplicht worden onze taal te leren, waarna er na een vast te stellen tijdsduur een taalexamen moet worden afgelegd.



Ik heb ze gevraagd wat er met mensen gebeurt, die voor dit examen zakken
.

De stichting geeft ook een boekje uit onder de titel “ ’k heb u lief mijn Nederlands”.
      Daarin worden Nederlandse vertalingen gegeven voor woorden, die uit het Engels komen. Men schrijft erbij, dat het niet gaat om woorden als rail die geheel ingeburgerd zijn.
      Ik geef u nu enkele woorden, die kennelijk niet geheel ingeburgerd zijn, want ze staan allemaal in dat boekje.

 

 

Koekarakter

Kees Fens schrijft een serie artikelen over humor als onderwerp van de boekenweek. In aflevering 5 schrijft hij iets over de bundel ‘De waarheid als koe’ van K.Schippers.
      Fens: ‘Dit is zo’n waarheid, maar niemand realiseert zich het koekarakter ervan: Als je goed om/ je heen kijkt/zie je dat alles/gekleurd is.

 

Belspeldel
     
Er is opwinding over de belspelletjes op de televisie.Ook in België waar presentatrice Chantal Lambert duidelijk zichtbaar de zaak oplicht. Kijkers moesten een woord maken van de letters S & I. Een kijker belt op en zegt SI. Ze haalt het antwoord uit een envelop.. Op het papier staat SI. Ze draait het papier om en zegt :’Fout. Het antwoord is IS‘.

 

Topneplaptop
     
Wouter Klootwijk weet in NRC Handelsblad dat Intertoys een grote bestelling plaatste in China voor schootcomputertjes voor kinderen. Het laptopje ziet er prachtig uit en heeft een mooi toetsenbord. Maar de rest is nep.

 

Treinleeslijn
     
Op vertoon van het boekenweekgeschenk mag er gratis met de NS worden gereisd.

 

Peroxide-populist
     
Zo noemt Chris Kijne in een column in Spreek’buis -blad voor omroepmedewerkers- Geert Wilders.

 

Weerbeer
     
Het laatste onderwerp in het NOS-journaal is een filmpje met een pasgeboren ijsbeertje, dat door zijn moeder is verstoten. Heel Duitsland is vertederd. Op een paar dierenactivisten na, die menen dat het beertje moet worden afgemaakt. Sacha de Boer maakt een bruggetje naar Erwin Krol met: ‘over naar onze eigen weerbeer’.

 

Spitsensaga
Willem Vissers in De Volkskrant over de zoektocht van Marco van Basten naar de ware spits voor het Nederlands elftal

 

 Mak-reflex
      Joost Zwagerman herleest het pamflet ‘Gedoemd tot kwetsbaarheid’ dat Geert Mak schreef na de moord op Theo van Gogh. Het gaat over de onttakeling waarin Nederland verkeerde. Zwagerman heeft er veel kritiek op en geeft een paar voorbeelden die hem tot de term Mak-reflex brengen.

 

Bonusapotheker
     
De Nederlandse Zorgautoriteit onthult dat de apothekers in Nederland per jaar 582 miljoen euro aan kortingen ontvangen van de farmaceutische groothandel.

 

Kopvoeter
   
  
Titel van een theaterstuk voor de jeugd dat wordt opgevoerd door Het Syndicaat. De hoofdpersoon in dit stuk hangt in een schapenvachtje aan een constructie met katrollen.

 

Quiche-verbasteringen
     
Sylvia Witteman in De Volkskeuken van De Volkskrant over quiches, die je vaak in supermarkten aantreft.

 

Tafellaken-effect
     
De geofysicus Wouter Schellart uit Australië weet waarom het Andesgebergte ligt waar het ligt. De Andes ligt op een plaats waaraan getrokken wordt door aardschollen. De situatie lijkt op een tafellaken waar onder de tafelrand aan twee punten wordt getrokken.

 

Tentakelbenen
      In een balletrecensie in NRC Handelsblad schrijft Isabella Lanz letterlijk het volgende:
      ‘Een danseres in tutu met naakt bovenlijf duwt zich met lange tentakelbenen mechanisch voort met hulp van een rolkrukje’.

 

Jaspieper
     
Menno Steketee op de kinderpagina in NRC Handelsblad. Hij schrijft: In Ierland kun je in veel snackbarretjes nog altijd heerlijke gepofte aardappelen kopen. Dat heet een jacket potato. Een aardappel met een jas aan; een jaspieper dus.

 

Twitter
     
Een ultrakorte boodschap die verzonden wordt via een instant messenger (een combinatie van tekstelefoon en chatbox) of gewoon via sms. Twitten is een vorm van microbloggen die beoefend wordt door de Internetvoorhoede de digirati.

 

Cowboykapitalisme
     
Sommige Russen hebben het zeer armoedig , anderen zijn steenrijk. Het land maakt een wilde onstuimige groei door, waar avonturiers goed kunnen gedijen.

 

Sprinkhaankapitalisten
      Niet verwarren met cowboykapitalisten. In De Volkskrant verschijnt een artikel over de G8, de acht belangrijkste industrielanden die bijeenkomen in de Duitse badplaats Heiligendamm. De bewoners daar zien deze topconferentie als een ‘onderonsje tussen sprinkhaan-kapitalisten’. In het artikel wordt niet uitgelegd wat dat zijn. Googlelen levert niets op en het woord staat niet in de dikke van Dale. Sprinkhaankruid bestaat wel; net als de sprinkhaanrietzanger.

 

Soepslot
Geen slecht slot hoor. Een theatervoorstelling wordt besloten met een gezamenlijke soepmaaltijd. 

.