Nieuwe woorden

 

Spookrijder of Geisterfahrer

Ik hoor op de Duitse radio, dat er tussen Bremen en Hamburg een Geisterfahrer gesignaleerd is. Een spookrijder dus.

Dit werpt de vraag op welk woord eerder bestond: Geisterfahrer of spookrijder.
      Mijn gevoel zegt dat dit uit het Duits vertaald is.
Is het dan een germanisme?

      Nee!

Volgens de dikke van Dale is een germanisme een woord, uitdrukking of constructie gevormd naar het Duits of daar letterlijk uit vertaald, in strijd met het eigen taalgebruik.
      Spookrijder is volgens mij niet in strijd met het eigen taalgebruik.

Zijn er nog meer van dit soort letterlijke ’vertalingswoorden’?
      Genoeg. Ik heb er een paar voor u gevonden. 

En dan is er nog Katzenjammer.
      Dat is geen kattengejammer, maar een kater hebben na teveel drankgebruik.

 

Veel voorkomende germanismen zijn bijvoorbeeld:

 

Een faceboekvriendje op Pi-dag 


Fluistermuziek

Het Nieuw Ensemble gaf een paar concerten onder de titel Shhht!. Muziek die zich volgens Sjoukje Budde in de Volkskrant afspeelt op de grens van het hoorbare. Daarom zitten de pianist en de hoboïst in de zaal, want hun instrumenten lenen zich niet voor deze fluistermuziek.
      Volgens de artistiek leider van het gezelschap wil het ensemble een oase bieden te midden van de herrie om ons heen.


Facebookvriendje


Pi-dag

Op 14 maart is het internationale Pi-dag, een dag ter ere van het getal Pi. Dit getal geeft de verhouding aan tussen de omtrek en de middellijn van een cirkel. Je kunt er bijvoorbeeld de omtrek en de oppervlakte mee berekenen.
      Pi is een getal dat achter de komma een oneindige reeks cijfers heeft. Het is ongeveer 3,14. Daarom is die datum 14 maart naar de Amerikaanse datumnotitie 3/14 gekozen.


Dollarisering

In Zimbabwe is het geld niets meer waard. Er zijn daar biljetten in omloop van 500 triljoen Zimbabweaanse dollar.
      Dit betaalmiddel, dat vrijwel niemand in het land meer accepteert, wordt steeds meer vervangen door Amerikaanse dollars. Het verschijnsel noemt men dollarisering.
      Fnuikend voor de lokale bevolking die nog steeds in Zim-dollars wordt uitbetaald.


Virusschrijver

In de Volkskrant komt Patrik Runald uitvoerig aan het woord. Hij is van de Finse computerbeveiliger F.Secure.
      Runald is specialist in Internetcriminaliteit, een ’industrie waarin bakken vol geld wordt verdiend’.
      Gesignaleerd wordt een nieuw ’beroep’. Virusschrijver.
Een persoon die keurig op kantoortijden van negen tot vijf bezig is virussen te ontwikkelen om achter gegevens van credit-cards te komen en om wachtwoorden van online bankiers te achterhalen.


Vermogenspijnstillers

In NRC-Handelsblad signaleert Erica Verdegaal het verschijnsel vermogenspijn, dat zich in deze tijden van recessie vrij algemeen schijnt voor te doen.
      Het is de pijn die ontstaat doordat de waarde van aandelen zwaar gedaald is of doordat je -een deel van- je spaargeld kwijtraakt.
      Bestaat er een pilletje tegen vermogenspijn?
Volgens haar moet je dan technieken toepassen, die je stemming verbeteren.
      ‘Zie vermogensverlies in perspectief’, adviseert Verdegaal.
      ’De huidige dip werpt ons terug naar het niveau van pakweg 2002.
Hadden we het toen zo slecht? Welnee!’


Bordenfetisjisme

 

 

 

 

Voetvissen op bukoesters


Wonderwater

In Asterix en Obelix kennen we de toverdrank; van de Ronde van Frankrijk Epo-varianten; bij gewichtheffen en hardlopen hormoonpreparaten. Maar van wonderwater had ik nog nooit gehoord.
      Het komt voor in De wonderbaarlijke reis van Eduardo Mendoza, een boek dat in de Volkskrant wordt besproken door Maarten Steenmeijer.
      De aan chronische darmproblemen lijdende filosoof Pomponius Flatus is op zoek naar wonderwater en belandt daarbij in allerlei onwaarschijnlijk situaties.


Bukoesters


Archiefvriendin

In NRC & cetera veel aandacht voor genealogie; mensen die op zoek gaan naar hun familiegeschiedenis. Dat zijn er volgens de krant ongeveer 1 miljoen.
      Eén van hen is mijn aangetrouwde nicht Annemarth Sterringa, (Familie 33) 
      In correspondentie gebruikt zij de term archiefvriendin voor mensen die zij alleen maar van archiefbezoeken kent.


Afvalbol

Na de afvalbak, de glasbak en de papiercontainer bestaat er eerdaags ook een afvalbol. Die is geschikt voor allerlei soorten plastic.
      Vanaf 1 januari volgend jaar wordt de plasticinzameling wettelijk verplicht. Verwacht wordt dat de aanvoer dan snel zal toenemen.
      Het is de bedoeling dat van dit geselecteerde plastic weer nieuw plastic wordt gemaakt.


Alfaschrapers

Maria Mathijsen schrijft in NRC-Handelsblad dat de letterenfaculteit van de Leidse universiteit, ’het laatste bolwerk van de klassieke universiteiten ten prooi is gevallen aan de sloop van de modernisering’.
      De kleine talen zitten in het verdomhoekje. Er is maar weinig belangstelling voor; dus zijn de hoogleraren duur. Daar moet op bezuinig worden en dat noemt zij alfaschrapen.
      Voor de duidelijkheid: in 2006 zijn 12 eerstejaars begonnen aan Egyptisch, 4 aan Hebreeuws, 7 aan Slavische talen, 1 aan Indiaans, 8 aan Koreaans en 8 aan Indonesische talen.
      Alleen Japans (112), Engels (119) en Chinees (120 zijn rendabel.


Guzzi-kapitalisme

Noreena Hertz is een Britse econoom en campagnevoerder. Zij werd ondermeer bekend met haar boek The silent takeover waarin ze de ongecontroleerde macht van multinationale ondernemingen hekelt.Zij wordt in NRC-Handelsblad geïnterviewd door Roel Janssen en zegt ondermeer: ‘Wij maken nu het eind mee van het Guzzi-kapitalisme. Een periode waarin de markt , zelfregulering, eigenbelang, hebzucht en consumentisme de boventoon voerden. Dit is de eerste grote crisis van de globalisering‘.VuilnisbalRoger Federer heeft niet de Australian Open gewonnen.       Zijn tegenstander Nadal had een antwoord gevonden op zijn vuilnisbal. Een tegendraads met de backhand geslagen bal, die hij volgens Mark van Driel in de Volkskrant verbluffend goed weet te camoufleren.       De bal kan doodvallen achter het net, zichzelf halverwege de baan ingraven of laag opstuiten bij de achterlijn.WoongeldEr zijn tenminste negen burgemeesters in dit land, die -omdat ze nu eenmaal in hun gemeente moeten wonen- met dubbele woonlasten zitten, omdat hun oude huis nog niet verkocht is.      Zij krijgen daar een vergoeding voor die eufemistisch woongeld wordt genoemd.

 

Lamoraaltje

 

Kiskassen, zeilderen & steenpleieren

Luie recensenten 

In diverse kranten -vooral in Engeland en de Verenigde Staten- werd dit boekje besproken. En omdat ook recensenten vaak lui zijn haalden ze via die achterflap het woord plimpplamppletteren nogal eens aan als voorbeeld van ‘Tingotaal’.
      Natuurlijk kwamen er reacties!
Ondermeer op de site van Jacot de Boinod.

Nederlanders die dit wel een leuk woord vinden, maar benadrukken dat het toch echt niet bestaat.
      En inderdaad: in de dikke Van Dale staat het niet.
En ook niet in het Groene of Witte Boekje.

De auteur hield eerst nog vol dat het wel degelijk een bestaand woord was, maar heeft inmiddels kennelijk zijn ongelijk toegegeven, want in de nieuwste editie -mijn cadeautje dus- kan ik het woord niet meer vinden.

EN DAT IS JAMMER!

Want het woord plimpplamppletteren geeft inmiddels 883 hits op Google. Ik vond blogs in ondermeer Engels, Duits, Frans, Spaans, Portugees, Deens, Zweeds, Fins, Sloveens, Roemeens, Italiaans en Luxemburgs waarin het woord werd aangehaald
      Op Flickr is deze foto verschenen en de dansgroep Cloud Dance heeft er onder die naam een choreografie van gemaakt.

Steentje keilen blijkt overigens nogal onbekende maar wel degelijk bestaande synoniemen te hebben.

Wat te denken van:

Wereldrecord  

Het wereldrecord steenpleieren is overigens gekiskast door de Amerikaan Russell Byars.
      Hij plimpplamppletterde zijn steentje maar liefst 51 keer.
Daarover werd hij door Radio 4 van de BBC geinterviewd.

 

 

 

Over turborotondes, ovatondes, kluifrotondes & magische rotondes  

Het gebeurde twee keer op één dag.  In de Volkskrant verscheen een bericht over een Ovonde en vlak bij mij in de buurt stond een bordje: aanleg Turborotonde.
      Ik kende die woorden niet. Beetje dom,  want turborotondes zijn er al vanaf 1996 en ovondes zijn er her en der in Nederland ook al een paar jaar. Er bestaan trouwens nog veel meer soorten rotondes.