Nieuwe woorden
- Details
- Hoofdcategorie: Nieuwe woorden (111)
- Categorie: Nieuwe woorden
Spookrijder of Geisterfahrer
Ik hoor op de Duitse radio, dat er tussen Bremen en Hamburg een Geisterfahrer gesignaleerd is. Een spookrijder dus.
Dit werpt de vraag op welk woord eerder bestond: Geisterfahrer of spookrijder.
Mijn gevoel zegt dat dit uit het Duits vertaald is.
Is het dan een germanisme?
Nee!
Volgens de dikke van Dale is een germanisme een woord, uitdrukking of constructie gevormd naar het Duits of daar letterlijk uit vertaald, in strijd met het eigen taalgebruik.
Spookrijder is volgens mij niet in strijd met het eigen taalgebruik.
Zijn er nog meer van dit soort letterlijke ’vertalingswoorden’?
Genoeg. Ik heb er een paar voor u gevonden.
Betriebsblindheit- bedrijfsblindheid
Einfühlungsvermogen- Inlevingsvermogen (Invoelingsvermogen lijkt me een germanisme)
Schwarzarbeiten- zwartwerken
Folterkammer-martelkamer (Folterkamer lijkt me ook goed)
Ohrwurm- Oorwurm
Hausgemacht- huisgemaakt
En dan is er nog Katzenjammer.
Dat is geen kattengejammer, maar een kater hebben na teveel drankgebruik.
Veel voorkomende germanismen zijn bijvoorbeeld:
Aanhangwagen- Anhänger (bijwagen)
Aanvangen- anfangen (beginnen)
Autobaan- Autobahn (autosnelweg)
Beduidend- bedeutend (belangrijk)
Begeesterd- begeistert (geestdriftig)
Dertiger jaren- dreiziger Jahre (Jaren dertig)
Eerstens- erstens (ten eerste)
Hopelijk- hoffentlich (Naar ik hoop)
Levertijd- Lieverzeit (leveringstijd)
Maatgevend-massgeblich (normatief)
Meerdere- mehrere (verscheidene)
Middels- mittels (door middel van)
Omleiding- Umleitung (wegomlegging)
Plaatsvinden- stattfinden (plaatshebben)
Steenrijk- steinreich (schatrijk)
Uitproberen- ausprobieren (proberen)
- Details
- Hoofdcategorie: Nieuwe woorden (111)
- Categorie: Nieuwe woorden
Een faceboekvriendje op Pi-dag
Fluistermuziek
Het Nieuw Ensemble gaf een paar concerten onder de titel Shhht!. Muziek die zich volgens Sjoukje Budde in de Volkskrant afspeelt op de grens van het hoorbare. Daarom zitten de pianist en de hoboïst in de zaal, want hun instrumenten lenen zich niet voor deze fluistermuziek.
Volgens de artistiek leider van het gezelschap wil het ensemble een oase bieden te midden van de herrie om ons heen.
Facebookvriendje
ZAK in de Volkskrant
Pi-dag
Op 14 maart is het internationale Pi-dag, een dag ter ere van het getal Pi. Dit getal geeft de verhouding aan tussen de omtrek en de middellijn van een cirkel. Je kunt er bijvoorbeeld de omtrek en de oppervlakte mee berekenen.
Pi is een getal dat achter de komma een oneindige reeks cijfers heeft. Het is ongeveer 3,14. Daarom is die datum 14 maart naar de Amerikaanse datumnotitie 3/14 gekozen.
Dollarisering
In Zimbabwe is het geld niets meer waard. Er zijn daar biljetten in omloop van 500 triljoen Zimbabweaanse dollar.
Dit betaalmiddel, dat vrijwel niemand in het land meer accepteert, wordt steeds meer vervangen door Amerikaanse dollars. Het verschijnsel noemt men dollarisering.
Fnuikend voor de lokale bevolking die nog steeds in Zim-dollars wordt uitbetaald.
Virusschrijver
In de Volkskrant komt Patrik Runald uitvoerig aan het woord. Hij is van de Finse computerbeveiliger F.Secure.
Runald is specialist in Internetcriminaliteit, een ’industrie waarin bakken vol geld wordt verdiend’.
Gesignaleerd wordt een nieuw ’beroep’. Virusschrijver.
Een persoon die keurig op kantoortijden van negen tot vijf bezig is virussen te ontwikkelen om achter gegevens van credit-cards te komen en om wachtwoorden van online bankiers te achterhalen.
Vermogenspijnstillers
In NRC-Handelsblad signaleert Erica Verdegaal het verschijnsel vermogenspijn, dat zich in deze tijden van recessie vrij algemeen schijnt voor te doen.
Het is de pijn die ontstaat doordat de waarde van aandelen zwaar gedaald is of doordat je -een deel van- je spaargeld kwijtraakt.
Bestaat er een pilletje tegen vermogenspijn?
Volgens haar moet je dan technieken toepassen, die je stemming verbeteren.
‘Zie vermogensverlies in perspectief’, adviseert Verdegaal.
’De huidige dip werpt ons terug naar het niveau van pakweg 2002.
Hadden we het toen zo slecht? Welnee!’
Bordenfetisjisme
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de ANWB lanceren in april een meldpunt, waar mensen kunnen klagen over onduidelijke, niet goed leesbare of onjuiste verkeersborden.
Volgens TNO, dat daar onderzoek naar deed is er behoorlijk veel mis.
Het CDA meent dat er zelfs sprake is van een wildgroei.
Woordvoerder Sander de Rouwe sprak in dit verband over bordenfetisjisme.
- Details
- Hoofdcategorie: Nieuwe woorden (111)
- Categorie: Nieuwe woorden
Voetvissen op bukoesters
Wonderwater
In Asterix en Obelix kennen we de toverdrank; van de Ronde van Frankrijk Epo-varianten; bij gewichtheffen en hardlopen hormoonpreparaten. Maar van wonderwater had ik nog nooit gehoord.
Het komt voor in De wonderbaarlijke reis van Eduardo Mendoza, een boek dat in de Volkskrant wordt besproken door Maarten Steenmeijer.
De aan chronische darmproblemen lijdende filosoof Pomponius Flatus is op zoek naar wonderwater en belandt daarbij in allerlei onwaarschijnlijk situaties.
Bukoesters
In NRC-Handelsblad een artikel van Menno Steketee over het ’Waddengoud‘ dat voor het oprapen ligt.
‘Sinds mensenheugenis mag’, schrijft hij ’ ieder individu tien kilo schelpdieren per dag uit zee halen, uitsluitend voor eigen gebruik‘.
Dit zogeheten voetvissen gebeurt echter zelden. Het lijkt me ook wel erg veel.
Er liggen overigens veel oesters in de Waddenzee.
Het gaat dan om de Japanse oesters.
Een voetvisser moet bukken om zo’n oester te vangen en daarom heten ze ook wel bukoesters.
Archiefvriendin
In NRC & cetera veel aandacht voor genealogie; mensen die op zoek gaan naar hun familiegeschiedenis. Dat zijn er volgens de krant ongeveer 1 miljoen.
Eén van hen is mijn aangetrouwde nicht Annemarth Sterringa, (Familie 33)
In correspondentie gebruikt zij de term archiefvriendin voor mensen die zij alleen maar van archiefbezoeken kent.
Afvalbol
Na de afvalbak, de glasbak en de papiercontainer bestaat er eerdaags ook een afvalbol. Die is geschikt voor allerlei soorten plastic.
Vanaf 1 januari volgend jaar wordt de plasticinzameling wettelijk verplicht. Verwacht wordt dat de aanvoer dan snel zal toenemen.
Het is de bedoeling dat van dit geselecteerde plastic weer nieuw plastic wordt gemaakt.
Alfaschrapers
Maria Mathijsen schrijft in NRC-Handelsblad dat de letterenfaculteit van de Leidse universiteit, ’het laatste bolwerk van de klassieke universiteiten ten prooi is gevallen aan de sloop van de modernisering’.
De kleine talen zitten in het verdomhoekje. Er is maar weinig belangstelling voor; dus zijn de hoogleraren duur. Daar moet op bezuinig worden en dat noemt zij alfaschrapen.
Voor de duidelijkheid: in 2006 zijn 12 eerstejaars begonnen aan Egyptisch, 4 aan Hebreeuws, 7 aan Slavische talen, 1 aan Indiaans, 8 aan Koreaans en 8 aan Indonesische talen.
Alleen Japans (112), Engels (119) en Chinees (120 zijn rendabel.
Guzzi-kapitalisme
Noreena Hertz is een Britse econoom en campagnevoerder. Zij werd ondermeer bekend met haar boek The silent takeover waarin ze de ongecontroleerde macht van multinationale ondernemingen hekelt.Zij wordt in NRC-Handelsblad geïnterviewd door Roel Janssen en zegt ondermeer: ‘Wij maken nu het eind mee van het Guzzi-kapitalisme. Een periode waarin de markt , zelfregulering, eigenbelang, hebzucht en consumentisme de boventoon voerden. Dit is de eerste grote crisis van de globalisering‘.VuilnisbalRoger Federer heeft niet de Australian Open gewonnen. Zijn tegenstander Nadal had een antwoord gevonden op zijn vuilnisbal. Een tegendraads met de backhand geslagen bal, die hij volgens Mark van Driel in de Volkskrant verbluffend goed weet te camoufleren. De bal kan doodvallen achter het net, zichzelf halverwege de baan ingraven of laag opstuiten bij de achterlijn.WoongeldEr zijn tenminste negen burgemeesters in dit land, die -omdat ze nu eenmaal in hun gemeente moeten wonen- met dubbele woonlasten zitten, omdat hun oude huis nog niet verkocht is. Zij krijgen daar een vergoeding voor die eufemistisch woongeld wordt genoemd.
Lamoraaltje
De gemeente Oud-Beijerland op de Hoeksche Waard bestaat 450 jaar.
Om dit te vieren is een speciale munt geslagen, die een jaar lang als wettig betaalmiddel dient: het Lamoraaltje.
De munt is 5 Euro waard en is vernoemd naar de stichter van het dorp Lamoraal van Egmond.
- Details
- Hoofdcategorie: Nieuwe woorden (111)
- Categorie: Nieuwe woorden
Kiskassen, zeilderen & steenpleieren
Ik krijg The Meaning of Tingo van Adam Jacot de Boinod.
Een grappig boekje waarin een aantal opmerkelijke, bijzondere, bizarre of curieuze woorden uit de hele wereld is opgenomen.
Het eerste wat ik deed was kijken of het woord plimpplamppletteren er nog in stond.
Dat komt zo.
Ik had dit boekje al.
Het kwam uit in augustus 2005.
Op de achterflap stond als voorbeeld dit Nederlandse woord, dat volgens de auteur ’skimming stones’ betekent.
Steentjes keilen dus; een plat steentje zó op het water werpen dat het enige malen opspringt.
Luie recensenten
In diverse kranten -vooral in Engeland en de Verenigde Staten- werd dit boekje besproken. En omdat ook recensenten vaak lui zijn haalden ze via die achterflap het woord plimpplamppletteren nogal eens aan als voorbeeld van ‘Tingotaal’.
Natuurlijk kwamen er reacties!
Ondermeer op de site van Jacot de Boinod.
Nederlanders die dit wel een leuk woord vinden, maar benadrukken dat het toch echt niet bestaat.
En inderdaad: in de dikke Van Dale staat het niet.
En ook niet in het Groene of Witte Boekje.
De auteur hield eerst nog vol dat het wel degelijk een bestaand woord was, maar heeft inmiddels kennelijk zijn ongelijk toegegeven, want in de nieuwste editie -mijn cadeautje dus- kan ik het woord niet meer vinden.
EN DAT IS JAMMER!
Want het woord plimpplamppletteren geeft inmiddels 883 hits op Google. Ik vond blogs in ondermeer Engels, Duits, Frans, Spaans, Portugees, Deens, Zweeds, Fins, Sloveens, Roemeens, Italiaans en Luxemburgs waarin het woord werd aangehaald
Op Flickr is deze foto verschenen en de dansgroep Cloud Dance heeft er onder die naam een choreografie van gemaakt.
Steentje keilen blijkt overigens nogal onbekende maar wel degelijk bestaande synoniemen te hebben.
Wat te denken van:
Steentjezeilen
Zeilderen
Ketsen
Kiskassen
Steenpleieren
Wereldrecord
Het wereldrecord steenpleieren is overigens gekiskast door de Amerikaan Russell Byars.
Hij plimpplamppletterde zijn steentje maar liefst 51 keer.
Daarover werd hij door Radio 4 van de BBC geinterviewd.
- Details
- Hoofdcategorie: Nieuwe woorden (111)
- Categorie: Nieuwe woorden
Over turborotondes, ovatondes, kluifrotondes & magische rotondes
Het gebeurde twee keer op één dag. In de Volkskrant verscheen een bericht over een Ovonde en vlak bij mij in de buurt stond een bordje: aanleg Turborotonde.
Ik kende die woorden niet. Beetje dom, want turborotondes zijn er al vanaf 1996 en ovondes zijn er her en der in Nederland ook al een paar jaar. Er bestaan trouwens nog veel meer soorten rotondes.
De meest simpele is de enkelstrooksrotonde.
Dan is er de meerstrooksrotonde.
Twee rijstroken.
De turborotonde is een speciale vorm van een meerstrooksrotonde.
In feite gescheiden rijstroken, waardoor botsingen voorkomen worden.
De ovonde is een ovalen rotonde.
In Nijmegen bijvoorbeeld is een ovonde, maar die noemen ze daar ovatonde.
In Vlaanderen zijn ze ook, maar daar heten ze otonde.
Twee rotondes achter elkaar zijn een hondebot.
Ook wel genoemd kluifrotonde of bottonde.
En dan zijn er in Engeland een paar magische Roundabouts.
Een grote rotonde die rondtolt om vier of vijf kleinere rotondes.
Turborotonde
Ovatonde
Ovonde
Meerstrooksrotonde
Ovonde
Kluifrotonde
Magische rotonde
Magische rotonde in het Engelse Swindon.
Hier zou ik met een wagen van het Europese vasteland maar niet naartoe gaan.
Pagina 14 van 22