Nieuwe woorden

 

 

Gedoogregering & homopaaltjes

 

 

 

Subjectief & willekeurig


En weer wordt er een verkiezing gehouden voor het woord van het jaar. Het initiatief is van de makers van de dikke Van Dale.
      Er zijn tien woorden genomineerd.
Zo’n nominatie is natuurlijk altijd subjectief, maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het dit keer wel zeer willekeurig gebeurd is.
      Volgens mij zijn er maar drie woorden, die in aanmerking kunnen komen. Dat zijn: balansbandje, gedoogregering en oliewolk.
De andere woorden deugen niet, zijn gezocht of lijken te veel op reeds bestaande woorden: bestuursobesitas, daggeren, dreigtweet, knetterrechts, knoflookcrisis, schandaaltreffer en talententelevisie.


Het is ieder jaar weer behelpen met deze verkiezing.
      Twee jaar geleden was het nog een gezamenlijk initiatief van Van Dale en het genootschap Onze Taal.
De internet-verkiezing leverde toen het treurige woord swaffelen (iets onduidelijks met het mannelijk geslachtsdeel doen) op.
Het Genootschap trok zich dan ook vorig jaar terug en hield op een congres zijn eigen verkiezing. (Twitteren).
      Van Dale hield het bij Internet. (Ontvrienden).

 

U kunt meedoen op

http://woordvanhetjaar.vandale.nl 

Daar vindt u ook de betekenis van al die woorden.

 

Ik zou kiezen voor gedoogregering (Ook wel: gedoogkabinet).
     
Dit woord was binnen een maand volkomen geaccepteerd en door iedereen gebruikt.
Het lijkt al veel langer te bestaan. Je hoeft het ook niet uit te leggen.
      En daarom is het zo’n goed woord.

Het zal dan ook niet worden gekozen.
      Ik ben bang dat de swaffelaars het weer gaan winnen met het woord daggeren. (Erotisch dansen).
In mijn tijd heette dat slijpen.
      Veel beter.

 

Zelf heb ik het afgelopen jaar in mijn rubriek Nieuwe Woorden een paar van deze woorden gesignaleerd.
      Mijn eigen voorkeurslijstje is:

 

1. Homopaaltje

2. Zoutkaartje

3. Tafeldamesschap

4. Postcodegeneeskunde

5. Blogblock

6. Lepelvrouw

7. Volksadieu

8. Bankroverspoëzie

9. Moestuindief

10. Sneeuwmoe

 

Toegegeven: Ook subjectief!

 

Hoe willekeurig het allemaal is blijkt bovendien uit de lijst woorden waaruit de Belgen mogen kiezen. Dit maakt tevens duidelijk dat de taalgrens tussen Nederland en Vlaanderen steeds groter wordt:

De genomineerden: Afspiegelingsregering; artnapping; ontdopen; pedopriester; preformateur; snuffelronde; streelmeisje; tentsletje; tsunamiverkiezing en verduidelijker.

 

Vooruit: preformateur.
      Komen we weer samen, want een preformateur kan de weg bereiden voor een gedoogregering!

 

 

 

 

 

 

 

 

Chocolademasseur & moestuindief

 

Homopaaltjes

 

 

Kijk eens naar deze voetjes.
      Hier is over nagedacht. Misschien wel iets te diep.

 

Ze staan op een regenboog en dan is het duidelijk dat het hier om homopaaltjes gaat.
      Die worden geplaatst in het Rotterdamse Kralingse bos.

 

 

 

Binnen die paaltjes kunnen homo’s elkaar ontmoeten enzo. Er komen ook extra veel afvalbakken voor de gebruikte condooms.

 

 

Hypolakee

Toen Ruud Lubbers een tijdje geleden informateur was , maakte hij er volgens sommige mensen een potje van.
       Hij liet de heren met elkaar praten en ging zelf met zijn vrouw een borrel drinken.
‘Dit is een kabinet van huppelakee’, zei hij.
      Roel Janssen schrijft daar in NRC-Handelsblad een stukje over.
‘Nederland krijgt een kabinet van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV vanwege de 76 stemmen voor het behoud van de hypotheekaftrek.  
      Janssen concludeert dat dit niet verstandig is en een koppenmaker verzint het woord hypolakee.

 

Volhoubaar

Michael Persson schrijft met enige regelmaat in de Volkskrant over energie & duurzaamheid.
      Zon en wind bijvoorbeeld zijn volgens hem duurzaam; steenkool en olie niet.
En dat komt omdat de voorraden olie en steenkool niet onuitputtelijk zijn.
     
Hij zocht een nieuw woord om die gevolgen voor de aarde uit te drukken.
Lezer Mark Spetter uit Almere suggereert het woord volhoubaar.
      Dat komt uit het Afrikaans.

Of volhoubare energie duurzaam is, weet de auteur eigenlijk niet.

 

Piketadvocaat

Er worden in Nederland in figuurlijke zin steeds meer piketpaaltjes geslagen.
      Niet met voetjes erop overigens.
Sinds 1 april kunnen opgepakte verdachten een advocaat eisen, die er dan binnen twee uur moet zijn. In ieder geval voordat de politie aan een verhoor kan beginnen.
     
In ieder arrondissement hebben advocaten nu piketdienst tussen 7 uur ’s ochtends en 10 uur ’s avonds.
Maar kunnen ze er dan ook binnen twee uur zijn?
     
Veel piketadvocaten lukt dat nog niet.

 

Caissièreproof

Rob van Vuure noemt zichzelf bladendokter.
      Onder de titel BLDNDKTR heeft hij in de Volksrant een zeer leesbaar rubriekje over Nederlandse bladen.
De dokter wordt in Onze Taal geïnterviewd en zegt zelf graag nieuwe woorden te verzinnen.
      Van hem is caissièreproof.
Als een blad bijvoorbeeld op de voorpagina kopt: ‘Goedkoop naar de Wallen’, dan verkoopt zo‘n blad niet omdat de mannen er niet mee langs de kassa durven gaan.
      ‘Alles over viagra’ doet het volgens de dokter ook niet goed.
Hij is overigens ook de ontdekker van de woorden buikgevoel en prikkeldrempel en signaleerde drinkezus.

 

Ouderenpinlimiet

Het was een ideetje in België.
      Er zijn daar nogal wat oudere mensen die beroofd worden nadat ze gepind hebben.
Ook zijn er boeven die over de schouder meekijken als  de ouderen met pinnen bezig zijn. Zo wordt de code achterhaald.
     
Om deze mensen te beschermen werd voorgesteld dat mensen van zestig+  voortaan niet meer dan 1.000 Euro mochten pinnen.
Een volstrekt idioot voorstel natuurlijk, dat er dan ook niet doorkwam.

 

Clubber

 Er bestaat in Nederland een organisatie die Club Judge heet.

  

 

 

Deze organisatie heeft een soort sterrengids gemaakt van de kwaliteit van alle 295
clubs  in Nederland. Vijftien clubs komen in de categorie drie sterren.

  

 

Directeur Joë l Goudsmit van Club Judge gaat iedere vrijdag, zaterdag en zondag op
pad om clubs te beoordelen. 
In De Volkskrant legt hij alles uit onder het motto: Een clubber moet zich koning voelen’’.

 

 


Chocolademasseur

In leven $cetera van NRC-Handelsblad een uitvoerig artikel over de zogeheten chocolademasseurs.
      Sommige mensen schijnen het namelijk prettig te vinden om zich van top tot teen met chocola te laten insmeren.
Volgens aanbieders bevat cacao anti-oxidanten en natuurlijke bestanddelen die een gunstig effect op de huid hebben.
      ’Deze massage zal ook uw humeur verbeteren’, deelt een wellnesscenter mee.

 

Moestuindief

Het NOS-journaal signaleert een nieuw soort criminaliteit, dat veroorzaakt wordt door de economische crisis.
     
Steeds meer volkstuintjes worden bezocht door dieven, die kropjes sla, tuinboontjes, radijs en bietjes komen roven.
Er is hier sprake van de moestuindief.

Zeg ken jij de moestuindief…, de moestuindief… de moestuindief…?

 

Lingo-look

Ronald Giphart zit tot diep in de nacht in een Gronings café en hoort allerlei interessante verhalen.
      Onder andere van twee studenten , die zich hadden opgegeven voor het T.V.-spelletje Lingo.
Ze waren afgewezen omdat ze niet de juiste Lingo-look hadden.
      Wie wel eens naar dat spel kijkt weet vrij nauwkeurig hoe deze studenten eruit zien.

 

Tafeldamesschap

Een tafeldame is een dame die door een heer naar tafel wordt geleid en rechts van hem plaats neemt.
      Een traditie die nog door weinig mensen in stand wordt gehouden.
     
Nee, een tafeldame is tegenwoordig een meestal vrij jonge aantrekkelijke vrouw die naast Matthijs van Nieuwkerk mag plaatsnemen in het programma De wereld draait door.

      Vorige week zat daar de jonge onderneemster en fashionlady Olcay Gulsen.
     
Ze kwam echt op dreef toen nog vier andere dames Eva Hoeke (Jackie), Cécille Narinx (Elle), May-Britt Mobach (ex. RTL
      Boulevard) en Marie Nanette Schaepman (Jan) mochten vertellen hoe aantrekkelijk George Clooney was.

      Ik weet niet meer waarom, maar Matthijs had het toen ineens over het tafeldamesschap.
     
Ik heb overigens de indruk dat de tafelheren in dit programma inhoudelijk beter gedijen dan de dames.
      Jan Mulder, Giel Beelen en Marc-Marie Huijbregts zijn vaste waarden.

Bij de dames zie ik alleen Halina Reijn met een zekere regelmaat terugkeren.
     
Dieuwertje Blok, Aaf Brandt Corstius, Sophie Hilbrand, Eva Jinek, Susan Smit, Steffie Kouters, Carice van Houten ,Yvon Jaspers en nog een paar anderen zaten incidenteel aan.

Waarom?
     
Tja.
Ik denk dat Matthijs deze vorm van tafeldamesschap het prettigst vindt.

 

Bankroverspoëzie & wapenhonden


Lepelvrouw

Hulda K. een vrouw van 35 jaar ontsnapte op een spectaculaire manier uit de gevangenis van Breda.
Maandenlang groef zij slechts met hulp van een lepel een tunnel.
      Zij deed dat vanuit een kelder, waar zij dagelijks een luik verwijderde. In het t.v programma Opsporing Verzocht werd er aandacht aan besteed. 
      Zij werd opgevoerd als de lepelvrouw. Inmiddels is ze weer aangehouden.
Het is mij niet bekend of ze nu met haar vingers moet eten.


Taalmaatje

Volgend jaar moeten scholieren verplicht een maatschappelijke stage doen. Vrijwilligerswerk waar nogal wat leerlingen geen zin in hebben. Er is al ervaring mee opgedaan.
      In De Volkskrant een verhaal over het Nova College in Den Haag een school in de Schilderswijk met veel ‘nieuwe Nederlanders’. Bij de taallessen wordt gebruik gemaakt van diensten van jongeren van het Zandvlietcollege, een school aan de andere kant van Den Haag.
      Zo’n dertig scholieren staan de docenten bij als ’taalmaatje’.
Ze helpen kinderen, die moeite hebben met zinnen vormen, werkwoorden vervoegen of leggen uit wat bepaalde woorden of uitdrukkingen betekenen.

 

Bankroverspoëzie

In NRC-Handelsblad besteedt Maartje Somers aandacht aan de site  www.banknotes365.com 

Daarop staat een verzameling van briefjes, die bankrovers onder de neus duwen van caissières en kassiers.
      Het is vaak vindingrijke poëzie -instant poetry- en er komen ook variaties op de haiku voor.
Er verscheen een boekje: Banknotes.

Don’t run/ I have a gun. No one has 2 die. I have amtrak.

OF: I am in a hurry/Give me your money en Be quick and quite.


Het meest opvallende roversgedicht ging zo:

Do as this note tells you to do

Don’t make me hurt no one.

Cause if you do you will be the first one I hurt

Just give me the money.

Don’t give me no dye pack in it

or no tracer in the money.

Don’t be a fool and start any problems.

Don’t pull no alarms till I am out of here.

Thank you have a nice day Merry Xmas.

100’s, 50’s, 20’s, 10’s & 5’s only. No 1’s or change.

Hurry up don’t be stalling me.

I am not dumb. It only takes seconds.

Tja. Leuk zo’n briefje.
      Maar het duurt heel wat meer dan een paar seconden om zo’n bericht te lezen.
Toch schijnt het geen fake te zijn, want het zou gaan om een 55-jarige man uit Texas, die bij deze overval een bedrag van 1265 US$ buit maakte.

 

Wapenhond

Groot-Brittannië heeft in toenemende mate een probleem met vechthonden.
      Er worden steeds meer mensen gebeten en er worden illegale hondengevechten gehouden. Straatbendes beschikken over agressieve honden, die op tegenstanders worden losgelaten.
      Er komen steeds meer incidenten waarbij deze weapon dogs (wapenhonden) betrokken zijn.


Consummeren

Wiel Janssen betrapt De Volkskrant op een ‘bekend’ foutje.
      Columnist Peter Giesen laat een paar mensen de liefde consumeren als een plak chocolade of een slagroomgebakje.
Janssen schrijft:
      ‘Het woord is consummeren en het heeft slechts één betekenis, namelijk het voltrekken van de fysieke liefde‘.

Ik heb even in de dikke Van Dale gekeken en ben toch bang dat Wiel Janssen een klassieke betweter is.
Consummeren is volgens de Van Dale hetzelfde als consommeren en betekent volbrengen of voltooien. Consummatie of consommatie is dan inderdaad de voltrekking van een huwelijk door de coïtus.

Maar consumeren betekent volgens de Van Dale ook een huwelijk door de bijslaap voltrekken.
      Er valt Peter Giesen dus niets te verwijten.

 

Heelendal

Nanda Tulner wijst mij op de site van het Neerlandsch Genootschap ter bevordering van het Belegen Woord:

http://www.belegenwoorden.nl/

Zij schrijft:

Ha Ronald

Iets voor jou? Via deze website kun je zgn. "belegen woorden" adopteren. Dat betekent dat je belooft het woord nieuw leven in te blazen door het, waar dat maar mogelijk is, te gebruiken. Natuurlijk in de hoop dat anderen het woord overnemen en zo het woord weer gaat "leven". Een vriendin van mij gebruikte deze website in haar werkcolleges voor studenten journalistiek van de Hogeschool Amsterdam om ze een beetje taalgevoel en liefde voor taal bij te brengen. Dat was een groot succes: de website ging plat vanwege overbelasting. Dat hadden ze nog nooit meegemaakt bij een belegen taalgenootschap.

Groet!
Nan

Ik heb natuurlijk even op die site gekeken.
      Er staan inderdaad veel mooie oude woorden op, die niet of nauwelijks gebruikt worden.

De tussengooisels’ (What’s in a name!) vond ik ’t aardigst.
      Hetwelk, meestentijds, middelerwijl, vermits, welaan, zulks.
Dat soort woorden.

Het woord heelendal staat er ook tussen. Geen idee wat dat betekent.
      Het staat ook niet in de dikke van Dale.
Waarschijnlijk is het een verouderde schrijfwijze voor helendal.
Dat betekent geheel en al. 
      En ‘helendal niet’ staat voor in ’t geheel niet.

 

 

 

 

 

 

Tikfoutprofiteurs en Svengrappen

 

Volksadieu

Burgemeester Gerd Leers van Maastricht moest weg vanwege een affaire met een huis in Bulgarije. De kwestie was nauwelijks een affaire en dat vonden veel mensen in Maastricht ook.
      Ruim duizend mensen waren op de Markt bijeengekomen om afscheid van hem te nemen.
Een Volksadieu werd het genoemd en dat rijmde mooi op Andre Rieu, die -zij het op afstand- een ‘waardig’ optreden verzorgde.
      Ik denk dat het CDA Gerd Leers hoog op de lijst gaat zetten, want hij trekt stemmen daar in Limburg.


Tikfoutprofiteur

Dit woord kreeg ik door van Louis da Silva de Jesus. Hij had het gelezen op webwereld.nl.
      Tikfoutprofiteurs zijn mensen en vooral bedrijven die domeinnamen exploiteren, die veel lijken op bekende merknamen. Zij kunnen dan profiteren van mensen die tikfouten maken en terecht komen op domeinen vol advertenties.
Microsoft diende onlangs een aanklacht in tegen een bedrijf uit Florida dat 23 van dit soort namen geregistreerd had.
      Voorbeelden: windoesmobile.com en hotmajl.com.

En het Amerikaanse OnlineNic moest 33 miljoen US$ boete betalen, omdat het 663 van dit soort namen geregistreerd had.



Bobfobie

De Olympische Spelen leverden een keur aan nieuwe woorden op. Veel aandacht kreeg bobsleepiloot Edwin van Calker, die na een aantal mislukte races afzag van verdere deelname.
      Hij kampte met een gebrek aan zelfvertrouwen en wilde zijn drie ploeggenoten beschermen. Hij leed volgens Bert Wagendorp in De Volkskrant aan een bobfobie en vreesde te worden uitgeroepen tot kampioen onderstebovenbobben.
      Ze zullen me misschien een slapzak noemen zei van Calker en maakte daarmee een leuke samentrekking van een slappe zak.
Overigens kreeg hij van veel kanten waardering voor deze vorm van moed.
      Niet van zijn coach Tom de la Hunty, die vond dat hij zich als ‘een meisje’ gedroeg.
      ‘Als een stel meiden hier veilig naar beneden kan komen, moet hij dat toch ook kunnen’, aldus deze coach.


Vrouwenboekenbal

Bovenstaand citaat bewijst maar weer, dat het initiatief van Opzij om een Vrouwenboekenbal te organiseren zelfs anno 2010 nog niet zo vreemd was.
      Vroeger had je Vrouwenhuizen, waar de vrouwen zelfs niet met kleine jongetjes naar binnen mochten.
Nu is er een boek van Renate Dorrestein verschenen ’voor alle lezende vrouwen in Nederland’.
Op de invitatie is een pump afgebeeld, die ten onrechte de indruk wekte dat de deelnemende vrouwen geacht werden op hoge hakken te verschijnen.


Gesprekgebrek

Kok de Geus ( Te Gast 6) attendeerde mij op het woord gesprekgebrek. Dat stond eind februari in De Volkskrant. Een gesprekgebrek is een gebrek om normaal te kunnen spreken. Het leidt tot schooluitval.
      Kok hoort overigens de laatste tijd opvallend veel gebrekkige gesprekken en vraagt zich af of het kabinet wellicht ten onder gegaan is aan een gesprekgebrek.


Svengrappen

En dan waren er heel veel heel flauwe grappen over de verkeerde wissel van Sven Kramer. Deze missel (Youp van ‘t Hek) deed veel mensen op glad ijs belanden en kort door de bocht gaan.
      Mensen wilden hun kennis met elkaar wisselen, gingen liever binnendoor dan buitenom en dachten binnen is binnen.
Hugo Camps veegde in NRC-Handelsblad weinig subtiel de vloer aan met coach Gerard Kemkers en noemde hem in navolging van de excuustruus een sorrydweil.


Bakfietsvader

De Volkskrant kwam op het merkwaardige idee om hoofdredacteur Sjuul Paradijs van De Telegraaf te interviewen. Drie nietszeggende pagina’s over een populist, die geen enkele visie ventileert maar alleen zijn krant zo groot mogelijk wil maken.
      Groot, groter, groots is zijn motto.
Hij heeft twee kinderen, maar brengt ze zelf nooit naar school, want daar heeft hij geen tijd voor.
      Hij is namelijk geen bakfietsvader, een man die vier dagen per week werkt en zijn kinderen regelmatig met de bakfiets naar school brengt.
Dat is niets voor Sjuul.
       Het zijn watjes die nog nooit een pak aangehad hebben.
      ‘Zijn het wel echte mannen?’ ,vraag hij zich af.

Misschien kan Sjuul de nieuwe bobsleecoach worden!


Opvoedparty

Sjuul Paradijs zal ook niet zo snel verschijnen op een zogeheten opvoedparty.
      Daar komen -vooral- vrouwen bij elkaar om te praten over de opvoeding van hun kinderen.
Onder leiding van een opvoedcoach praat men over problemen en oplossingen.

Zeg nooit:
      We gaan tandenpoetsen, want dat is veel te ingewikkeld voor een kind van twee jaar. Benoem stap voor stap wat je doet`´.

 

 

 

Postcodegeneeskunde & sensorluiers

 

Linzensoepzin

In de wetenschapsbijlage van NRC-Handelsblad signaleert Kees van Putten het verschijnsel linzensoepzinnen. Hij geeft een reactie op een artikel van Mark Dingemanse over klank imiterende woorden en haalt daarbij een column aan van Karel van het Reve.
      Dat gaat over constructies die vaak in spreektaal worden gebruikt.
Bijvoorbeeld: ‘Linzensoep kan ik me gek aan eten’.
      Van Putten pleit voor een onderzoek naar het gesproken Nederlands.

Sensorluier

Gerard Vaandrager en Bennie Groosman deden gesubsidieerd onderzoek naar ’lekkende luiers’ bij oudere mensen. Een verschijnsel dat veel ellende veroorzaakt. Vervelend voor patiënten natuurlijk, maar ook voor verplegend personeel.
      De onderzoekers bezochten verpleegtehuizen en ontdekten dat er een markt is voor een meldsysteem met een sensor.
Ze ontwierpen een sticker, die je in het incontinentieverband kunt plakken.
      Als het verband bijna verzadigd is, gaat er een signaal af en kan de luier vervangen worden.


Postcodegeneeskunde

Het Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM) kwam in opspraak omdat sommige patiënten met zeldzame immunologische ziekten geweigerd werden. Het ging om mensen die niet in de buurt van het ziekenhuis wonen. Het SP-Kamerlid Henk van Gerven stelde hier vragen over en noemde dit verschijnsel postcodegeneeskunde.
      Juist dit soort ziekten moet volgens hem in een academische ziekenhuis behandeld worden. Ook zou volgens het Kamerlid de vrije artsenkeuze van patiënten in het geding zijn.
De maatregel werd overigens alleen maar getroffen om financiële redenen.

 
Spaghettibandjes

Dit soort bandjes om bloesjes en andere dingen op te houden wordt steeds populairder. Vaak gaat het in combinatie met strakgesneden pakjes en hoge hakjes.
      Alex Burghoorn correspondent voor De Volkskrant in Israël signaleert dit verschijnsel in Ramallah op de bezette westelijke Jordaanoever.

Daar is pas de uitgaansgelegenheid Orjwan geopend. Een doorslaand succes. Meisjes zonder spaghettibandjes tellen daar eigenlijk niet mee.

 
 

Orthorexia

De nieuwste eetstoornis. Afgeleid van het Griekse orthos (correct) en orexis (eetlust). Dit verschijnsel werd in 2001 voor ‘t eerst gesignaleerd.
      Lijders hieraan hebben spaghettibandjes nodig.
Het komt voor bij mensen, die weigeren om ‘ongezond voedsel’ te eten.
      Sommige mensen zijn daar enorm fanatiek in en eten geen vlees, geen vis, geen graan en geen vet meer. Ook zuivel en gekookt voedsel zijn taboe. Het gevolg is dat men zeer eenzijdig gaat eten en veel te mager wordt.


Spookvacatures

Het ministerie van Sociale Zaken meldt dat op de vacaturebank van UWV (Uitkeringsinstituut en Werkbedrijf) zogenaamde spookvacatures voorkomen.
      In antwoord op Kamervragen zegt minister Donner dat nepvacatures misleidend zijn, maar dat het verschijnsel ook te maken kan hebben met verkeerd begrepen bedoelingen van werkgevers.
Het kan dan bijvoorbeeld gaan om ’permanente vacatures’ die werkgevers op de banensite zetten om te voorzien in hun personeelsbehoefte op langere termijn.


Sneeuwmoe

Zeven weken achtereen lag er in Nederland sneeuw. We werden er volgens een aantal kranten sneeuwmoe van. Kapotgevroren wegen, stilgelegde bouwprojecten, files, en strooizout dat opraakte.


Zoutloket

Er bleek in Nederland een nationaal Zoutloket te bestaan. Een samenwerkingsverband van Rijkswaterstaat, provincies en gemeentes. Dit loket coördineert vraag & aanbod van zout, zodat het optimaal ingezet kan worden. Het landelijk zoutloket wordt overigens ondersteund door negen regionale zoutloketten.