Details

Categorie: Reizen (518)

Gepubliceerd: 11 april 2019

 VISVLIET

(Door Theo Uittenbogaard)

Uiteraard wenste de reisverhalenschrijver Bob den Uyl in het geheel niet mee te werken aan een film voor de VPRO toen ik het hem in 1978 voorstelde. En zeker niet aan 'een reisverslag van een reisverhaal', zoals ik het hem omschreef. En helemaal niet als de bestemming en het doel van de reis ongewis was, want hij wilde Rotterdam niet verlaten en wenste geen avontuur meer in het leven. Maar hij ging vrijwel onmiddellijk om, toen ik hem -geheel tegen de VPRO-voorschriften in- 500 gulden beloofde voor zijn medewerking. 

Ik stelde voor, dat het uitgangspunt van de reis zijn -voor NRC geschreven- verhaal "Visvliet bestaat namelijk niet" zou kunnen zijn'. Visvliet, een plaatsje aan de spoorlijn van Leeuwarden naar Groningen, voorzien van een klassiek NS-stationsgebouw en verder niets.

Verder zouden we wel zien. 

"Zouden daar schrijvers wonen ?", vroeg Den Uyl zich af in zijn gronderig Rotterdams accent, "daar in het hoge Noorden", en gaf daarmee spontaan richting en doel van het reisverhaal aan. Dat zouden we doen: op zoek naar literatuur aan de rand van Nederland. 

Zo reisden we, begin december 1978, opzettelijk zonder enige productionele voorbereiding, met de trein naar het hoge Noorden,. Gelukkig begon het nabij Steenwijk hevig te sneeuwen. In Leeuwarden stapten we over op de trein naar Groningen. De filmploeg en ik het eerst. Bob een trein later, opdat we de aankomst van zijn trein in Visvliet zouden kunnen vastleggen. Tot onze ontsteltenis vertelde de stationschef van Visvliet ons na aankomst, dat de volgende een dóórgaande trein naar Groningen was. Ook Den Uyl had dat inmiddels vernomen van zijn treinconducteur en was van plan ons minzaam toewuivend te passeren. Tot zijn verbazing stopte zijn trein in Visvliet, en stapte hij als enige uit. Met dank aan de stationschef.

Afijn. We filmden de volgende dag, de in zichzelf verdwalende dominee/dichter P.J. van Leeuwen te Loppersum (en Den Uyl's verveloze éénpersoonskamertje onder het schuine dak van Hotel Spoorzicht), en de volgende dag Wil Vening, een giechelige streekroman-schrijfster te Groningen, en de volgende morgen de nog enigszins brakke stadsdichter Kees van der Hoef. En we haalden zelfs nog -nadat we langs het lagereschoolrijtje Hoogezand-Sappemeer-Scheemda-Zuidbroek hadden geschommeld- de grens met Duitsland te Nieuweschans. En toen was het Bob teveel. Hij vluchtte terug naar Rotterdam en liet wekenlang op zich wachten met het 'reisverhaal', dat hij had beloofd over deze tocht te zullen schrijven en dat ik onder de film zou monteren. 

Het verhaal kwam nooit. "Writers block", vreesde hij.

Als alternatief stelde ik Den Uyl voor fragmenten uit bestaand werk van hem door hem te laten voorlezen en die te gebruiken onder de film. Opgelucht stemde hij daarmee in. 

Nadat de film was uitgezonden belde de hoteleigenaar van Spoorzicht uit Loppersum huilend op, dat wij zijn zaak te gronde hadden gericht met onze beelden van het verveloze kamertje en het vreugdeloze commentaar van Den Uyl daarbij. Cherry Duyns vroeg zich in VPRO's
programmamakers-vergadering af, waar de film eigenlijk over ging. Terwijl het laatste in de film door Bob den Uyl gelezen citaat toch luidde:

"Jarenlang ben ik gebukt gegaan onder de heersende mening, dat er in een verhaal iets wezenlijks dient te gebeuren. Op niet nader te omschrijven wijze is me geopenbaard, dat dit een misvatting is. Er gebeurt al genoeg. Dus ook weer niets. "

Enkele jaren later werd het klassieke stationsgebouw van Visvliet, ongevraagd, en tot veler verontwaardiging, van de ene dag op de andere, afgebroken en vervangen door een bushokje.

op zoek naar literatuur Aan De Rand van Nederland:
https://www.youtube.com/watch?v=0VvkUnLdziY

Details

Categorie: Reizen (518)

Gepubliceerd: 10 april 2019

Een plek voor een mooi feest

Weg van de snelweg

Weg van de Snelweg was van 1984 tot 2003 een televisieprogramma van de NCRV.
      Een heel aardig programma, dat tot vaak verrassende resultaten leidde.
Je kunt het zelf doen. Het liefst zonder kaart, zonder tom-tom, zonder Internet-informatie. (Dat kan je achteraf doen!)     
      Je neemt bijvoorbeeld de A29/A4 onder Rotterdam en komt bij het Hellegatsplein, de verbinding tussen Zuid-Holland en West-Brabant.
Bij de afslag Willemstad ga je niet naar rechts richting de Vesting (rechtsboven op de kaart) maar naar links. Weer naar rechts en dan stuit je op dit enigszins verweerde mysterieuze bordje Ontploffingsgevaar.  

 

 Fort Sabina

De bestemming bleek Fort Sabina..
      Een spannende plek, waar je een mooi zomeravondfestival zou kunnen houden.
Of een privé-feestje met veel leuke gasten, muziek en droge witte wijn. Een plaats om elkaar mooie verhalen te vertellen.

Doorkijk

Een vrijwilliger, die regelmatig aanwezig is, kent de geschiedenis van het fort uit zijn hoofd.
      Het werd in 1811 gebouwd op last van Lodewijk Napoleon.
Onderdeel van de stelling Hollandsch Diep/ Volkerak, die de Engelse marine moest tegenhouden.
      Later waren er militairen gelegerd.
In 1881 bijvoorbeeld waren dat er 539, die -zegt de vrijwlliger met een knipoog- permanent in gezelschap waren van twee ‘wasvrouwen’.

Authentiek 

Je kunt er gewoon in. Open van woensdag tot en met zondag. Het fort is deels gerestaureerd en is voor een ander deel nog in authentieke staat.
      Een aantal ruimtes is dicht, want daar overwinteren van oktober tot mei vleermuizen.
Bijvoorbeeld -en ook dat lepelt de vrijwilliger zo op-  de baardvleermuis, de grootoorvleermuis en de watervleermuis.
      Ze zitten in donkere vochtige ruimtes, die tochtvrij gehouden worden.
In de deuren zijn kleine openingen gemaakt, waar ze door kunnen. (Foto hieronder).

Fortsloot

De fortsloot is brak.
      Water van het zoete Volkerak heeft zich vermengd met opgeslagen zout uit de bodem.
Daarom groeit er bijvoorbeeld zegge en moeraszoutgras.

Bewaarde Projectielen

Buiten

(Eerder geplaatst april 2011)

Klik HIER voor alle Ontmoetingen

Details

Categorie: Reizen (518)

Gepubliceerd: 05 april 2019

DOOLAAR

(Door Theo Uittenbogaard)

Omdat ik het cyrillisch schrift niet machtig ben, reed ik op een researchreis in 2005, met mijn auto met Nederlands kenteken, in de buurt van de stad Чернівці́ (Chernivtsi of Chernovitz, Oekraïne) een bemodderde stadsbus achterna, die, naar ik vermoedde, richting centrum zou gaan. Dat klopte.
      Wat ik ook niet had kunnen lezen was, dat het laatste straatje naar het centrale plein, alléén voor het openbaar vervoer gereserveerd was. Dus werd ik op het plein tot stoppen gemaand door een politieagent, die onmiddellijk naast me in de auto plaatsnam, zijn handschoenen uittrok en geen woord buitenlands bleek te spreken. Hij bekeek mijn rijbewijs en autopapieren langdurig en met de grootst mogelijke achterdocht. Vervolgens stak hij een ernstig verhaal af, waarbij het woord 'politsiyi', en het universele gebaar 'in de boeien slaan' het duidelijkst was.  Toen ik hem daarop in het Nederlands vroeg of daar niets aan te doen was., fluisterde hij:  "Doolaar".  Ik trok mijn portemonnee en wilde hem een 10 dollarbiljet overhandigen. Hij pakte het niet aan, hij keek er niet eens naar, tuurde door het zijraampje belangstellend naar buiten, en wees met zijn linkerhand naar de handrem op de midden-console. Daar legde ik het dollarbiljet opgevouwen neer. Hij legde zijn diensthandschoen op het biljet. Gaf mij mijn papieren weer terug, nam zijn handschoen op, en stapte uit.
      Nadat ik, even verderop, tot grote vreugde, en verbazing, van de bejaarde receptioniste in de aardedonkere en ijskoude granitohal van het geheel gast vrije, eeuw oude habsburghotel Kiev, met een larmoyant trappenhuis, dat tot in de hemel draaide, en metershoge verveloze kamertjes, toch maar, voor een te verwaarlozen bedrag, de duurste "lyuks" had geboekt -een snoezig als een poppenhuis ingerichte mini-suite; een zitkamertje met roodpluchen fauteuiltjes, een eetkamertje met geciseleerde vitrinekast, een slaapkamertje gevuld met bed, en een badkamertje met bruin water in het bad- met uitzicht op de straat, zag ik, dat mijn politie-agent nog steeds dienst had: auto aanhouden, plaatsnemen naast de chauffeur, handschoenen uit.

Hotel Kiev, het voormalige Palace Hotel

Details

Categorie: Reizen (518)

Gepubliceerd: 31 maart 2019

De negen Castelli

 
  (Door Rolf Weijburg)

      San Marino, de kleine vrije nederzetting boven op de berg Titano, voelde zich, ondanks zijn formidabele strategische ligging, toch niet altijd veilig.
      Vooral de voortdurende strijd met de heersers van Rimini, de Malatesta familie, brachten veel onzekerheid. Ter verdediging werden muren gebouwd rondom San Marino cittá en verrees het kasteel Guaita bovenop de klif.

Muren

 
Een tweede ring muren kwam er in de 14^e eeuw en een eeuw later werd een derde verdedigingsring noodzakelijk geacht.

Zware muren met stevige kantelen verdedigden de kleine republiek en inmiddels stonden er drie indrukwekkende kastelen bovenop de drie rotsen op de rand van monte Titano die tot ver in de omgeving San Marino’s fiere onafhankelijkheid uitstraalden.

Kastelen

De drie kastelen zijn tot op de dag van vandaag San Marino’s nationale symbool.

Negen nederzettingen

Verbond

In 1463 sloot San Marino een verbond met de Pauselijke Staten tegen de Malatesta’s. San Marino bestond toen nog slechts uit de berg Titano met daarop San Marino Cittá en de dorpen Chiesanuova,  Aquaviva (Montecerreto), Domagnano (Montelupo) en Mercatale – het huidige Borgo Maggiore.
      Toen de Malatesta’s waren verslagen schonk Paus Pius II San Marino de dorpen en kastelen van Faetano, Montegiardino en Serravalle. Later dat jaar besloot het dorp Fiorentino zich bij de republiek te voegen. Het grondgebied van het op vier na kleinste land ter wereld was toen uitgegroeid tot 61 km2 en is sindsdien niet meer veranderd.

       De dorpen zijn uiteraard tegenwoordig flink groter geworden en hier en daar zelfs  aan elkaar gegroeid. De meeste hebben hun kastelen verloren, maar de bestuurlijke verdeling van San Marino is nog altijd gebaseerd op en vernoemd naar deze oorspronkelijke negen nederzettingen.
      Deze gebieden heten geen provincies, departementen, gemeentes of zelfs districten, nee San Marino is verdeeld in negen Castelli (enkelvoud Castello), kastelen.

Castelli

In het begin van de zeventiende eeuw kwam er een nieuw verdedigingsverdrag met de Pauselijke Staten en in 1631 werd de Serenissima Repubblica di San Marino officieel door de Paus erkend en kon het  land in betrekkelijke veiligheid verder leven. Arm en agrarisch maar vrij en onafhankelijk.
      Totdat tijdens de Italiaanse Veldtocht de Fransen onder bevel van Napoleon Bonaparte zich in Italië meldden. De Fransen eisten arrestatie en uitlevering van de Bisschop van Rimini die op verdenking van misdaden tegen Frankrijk naar San Marino was gevlucht. San Marino hield diplomatiek de boot af, rekte tijd en liet de Bisschop ontsnappen.
      Het land had vrijheid en menselijkheid hoog in het vaandel en wist Bonaparte ervan te overtuigen dat het daarmee een gemeenschappelijk streven had. Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap waren immers ook de nieuwe Franse waarden. Bonaparte bleek ontvankelijk voor de heldhaftige aspiraties en de nobele waarden van de kleine republiek en uit respect en bewondering besloot hij om alle burgers van San Marino uit te sluiten van iedere belastingheffing en het land een grote hoeveelheid tarwe en vier kanonnen te schenken, die overigens nooit werden afgeleverd. Mochten de Sammarinezen daar behoefte aan hebben dan wilde de toekomstige Keizer ook nog wel wat land beschikbaar stellen zodat San Marino over een groter territorium kon beschikken.
      Dat laatste vond de republiek echter niet nodig.

Bij het Verdrag van Tolentino in 1797 garandeerde Napoleon Bonaparte officieel San Marino’s vrijheid en erkende zijn onafhankelijkheid.
      Ook bij het Congres van Wenen van 1815, waarin na Napoleon’s ondergang en na 25 jaar Europese oorlogen een vredesplan voor Europa werd opgezet en de Europese grenzen werden geherdefinieerd, werd de onafhankelijkheid van San Marino bevestigd.

Risorgimento

Het Congres van Wenen was in wezen ook het begin van de Italiaanse Unificatie, de Risorgimento. San Marino wilde onafhankelijk blijven en niet bij Italië worden gevoegd. Haar kansen waren misschien klein, maar doorslaggevend bleek het moment waarop de nobele republiek eens te meer onderdak verschafte aan vluchtelingen.
      Ditmaal niemand minder dan Giuseppe Garibaldi, één van de grote mannen achter de Italiaanse Eenwording, die in 1847 samen met een tweehonderdtal gelijkgestemden Venetië, dat tegen unificatie was, had moeten ontvluchten. In San Marino werd de groep onvoorwaardelijk opgenomen en uit dankbaarheid voor deze politiek gevoelige gastvrijheid bleef Garibaldi altijd pleiten voor San Marino’s onafhankelijkheid en kon het land buiten de Italiaanse unie blijven.  

      Vanuit onze hotelkamer in San Marino Cittá hadden we een onbelemmerd uitzicht op het Piazza Garibaldi met een kleine buste van de generaal en politicus. In bijna iedere stad in Italië is wel een Piazza Garibaldi met een Garibaldi standbeeld als eerbetoon aan de  grondlegger van de Italiaanse Eenwording.
      In San Marino staat echter een Garibaldi standbeeld  als eerbetoon aan de man die deze plek juist buiten de Italiaanse unie kon houden.

Garibaldi

Die nacht werd ik wakker van een ritmisch geluid. Het leek wel of er werd gemarcheerd. Ik keek uit het raam en zag een kleine colonne van strak stampende in het zwart geklede en bewapende mannen het kleine Garibaldi pleintje ronden.
      Het was de Sammarinese militie op oefening.
Garibaldi keek goedkeurend toe, want onafhankelijk of niet, waakzaamheid blijft altijd geboden!

 

Rolf Weijburg's Atlas van de 25 kleinste landen in de wereld

Klik HIER voor alle afleveringen